| ที่มา | คอลัมน์ จิปาถะ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ส.พลายน้อย |
เรื่องนางสีดาที่เล่าแปลกออกไปมีอีกเรื่องหนึ่งเป็นตำนานของไทย คือในเรื่องนารายณ์สิบปาง ฉบับคุณหญิงเลื่อนฤทธิ์กล่าวว่า เมื่อนางมณโฑประสูติธิดามีเสียงร้องของทารกฟังได้ว่า “ปราบให้ราบ” (ตามรามเกียรติ์ร้องว่า “ผลาญราพณ์”) ร้องขึ้น 3 ครั้ง แผ่นดินเมืองลงกาก็ทรุดเอียงไปข้างหนึ่ง ทำให้ทศกัณฐ์ใจฝ่อให้พิเภกทำนายว่าจะดีร้ายประการใด
พิเภกทูลว่ากุมารีชะตาแรงเลี้ยงไว้จะเดือดร้อน ทศกัณฐ์จึงให้เอาใส่ผอบลอยน้ำไป ท้าวชนกที่ไปบวชเป็นฤๅษีเก็บได้ แต่จะเลี้ยงเองก็ลำบากจึงเอาผ้าชุบน้ำอธิษฐานให้น้ำเป็นน้ำนมให้ทารกได้ดูดกินอย่ารู้แห้งไปจนอายุครบ 15 ปี อธิษฐานแล้วเอาผ้าใส่ปากทารกปิดผอบไว้ตามเดิม เอาไปฝังไว้ใต้”ต้นละมุดสีดา” (เป็นต้นไม้ขนาดเล็ก มีผลคล้ายผลพิกุล เมื่อสุกมีสีแดง มีรสหวาน สมัยก่อนนิยมปลูกตามวัด นิยมว่าเป็นของแปลก)
ครั้นต่อมาเมื่อท้าวชนกหายจากโรคาพยาธิก็ลาเพศฤๅษีกลับไปครองเมืองได้ 15 ปี จึงระลึกถึงผอบที่ฝังดินฝากเทวดาไว้ใต้ต้นละมุดสีดา ได้กลับไปขุดก็ไม่พบ เพราะเทวดาไม่พอใจที่ผิดสัญญาจึงแกล้งเสีย ครั้นท้าวชนกแต่งเครื่องสังเวยพลีกรรมขอโทษ แล้วกลับไปไถดินค้นหาอีกครั้งหนึ่งจึงพบ เมื่อเปิดผอบออกดูก็พบสาวอายุ 15 ปี ได้พากลับเข้าเมืองตั้งพิธีขนานนามตามชื่อต้นไม้ที่ฝังผอบไว้ว่า “นางสีดา” (เล่าแบบรวบรัดพอให้เห็นความต่างกันเท่านั้น)
ในตำนาน “หิกะยัตศรีราม” ของมลายู เล่ากำเนิดของสีดาแปลกออกไป ตามเรื่องว่าท้าวทศรถไปได้นางงามจากปล้องไม้ไผ่ชื่อ “มณฑูทรี” ต่อมาทศกัณฐ์ได้ทราบเรื่อง จึงขึ้นรถเหาะไปขอนางกับท้าวทศรถ ท้าวเธอได้ชี้แจงให้ทราบว่านางได้เป็นมเหสีและมีโอรสด้วยกันแล้วอย่าขอเลย แต่ทศกัณฐ์ก็ดื้อจะเอาให้ได้ ถ้าไม่ยอมก็คงต้องออกแรงกันหน่อย
ขณะที่โต้เถียงกันอยู่นั้น นางมณฑูทรีได้ฟังโดยตลอด ก็คิดอุบายได้รีบเข้าห้องอาบน้ำขัดถูเอาเหงื่อไคลมาปั้นแล้วเสกให้เป็นกบ จากนั้นก็เสกกบให้เป็นหญิงงามมีรูปร่างเหมือนกับตนเองไม่ผิดเพี้ยน เมื่อแต่งตัวนางจำลองเรียบร้อยแล้วก็ให้ออกมาเฝ้าท้าวทศรถ, ท้าวเธอก็ประทานนางมณฑูทรีจำลองให้ ทศกัณฐ์ก็พานางกลับไปลงกา
ตามเรื่องรามเกียรติ์ไทยว่ามีฤๅษี 4 ตน ชื่อพระอตันตา, พระวชิระ, พระวิสูตรและพระมหาโรมสิงห์ อยู่ที่เขาหิมพาน ทุกเช้าจะมีวัวนมห้าร้อยตัวมาหยดน้ำนมใส่อ่างให้ฉัน ฤๅษีฉันแล้วก็แบ่งให้กบตัวหนึ่งซึ่งอยู่ข้างล่างนั้นกินบ้าง อยู่มาวันหนึ่งฤๅษีทั้ง 4 ไปพบนางนาคขึ้นมาสมสู่อยู่กับงูดิน ฤๅษีเห็นแล้วรู้สึกว่านางนาคทำเสียเกียรติยศนาค จึงเอาไม้เท้าเคาะหลังนางนาคเป็นการเตือนสติ นางนาคลืมตาเห็นฤๅษีมีความอดสูและคิดแค้นแอบไปคายพิษลงในอ่างน้ำนม นางกบเห็นกลัวฤๅษีจะตาย มีความกตัญญูจึงโดดลงไปตายด้วยพิษนาคในอ่างนั้น
ครั้นถึงเวลาฤๅษีพากันไปที่อ่างน้ำนม เห็นกบลอบตายอยู่ จึงชุบให้คืนชีวิตแล้วถามถึงเหตุ มีความกรุณาชุบนางกบให้เป็นมนุษย์ ตั้งชื่อให้ว่า นางมณโฑ ดังที่ทราบกันดีอยู่แล้ว กล่าวไว้พอให้ทราบความที่ต่างกันเท่านั้น
