| ผู้เขียน | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
|---|
7 วัน ‘สงกรานต์วัดโพธิ์’
มรดกโลกโสภาสถาพร
‘เห็นวัดโพธิ์โสภาสถาพร สง่างอนงามพริ้งทุกสิ่งอัน
โอ้วัดโพธิ์เป็นวัดกษัตริย์สร้าง ไม่โรยร้างรุ่งเรืองดังเมืองสวรรค์’
คือถ้อยคำของ ‘นายมี’ กวีผู้มีชีวิตอยู่ในสมัยรัชกาลที่ 3 ในนิราศพระแท่นดงรัง ที่พรรณนาถึงความงดงามของ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร อารามสำคัญแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อันเป็นสถานที่รวมไว้ซึ่งสหวิทยาการ ทั้งศาสตร์ และศิลป์ มีบทบาทในชีวิตของผู้คนนับแต่วันวาน กระทั่งกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญในห้วงเวลาร่วมสมัย
หลอมรวม เผยแพร่ และอนุรักษ์ไว้ซึ่งวัฒนธรรมประเพณีและพิธีกรรมในเทศกาลสำคัญ รวมถึง ‘สงกรานต์’ โดยในพุทธศาสนายุกาล 2567 นี้ นับเป็นช่วงเวลาอันพิเศษยิ่ง เมื่อองค์การเพื่อการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ให้ ‘สงกรานต์ในประเทศไทย’ เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ (Representation List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity) ในการประชุมคณะกรรมการระหว่างรัฐบาล ว่าด้วยการสงวนรักษามรดกวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ ครั้งที่ 18 ณ เมืองคาเซเน สาธารณรัฐบอตสวานา เมื่อปลายปีที่ผ่านมา
สงกรานต์ในศักราชนี้ วัดพระเชตุพนฯ จึงมีกำหนดจัดงานอย่างอลังการเป็นพิเศษสมศักดิ์ศรีมรดกโลก ถึง 7 วันเต็ม ตั้งแต่ 11-17 เมษายน
โดยในวันนี้ ศุกร์ที่ 12 เมษายน จะมีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ และเสาร์ที่ 13 เมษายน จะมีขบวนแห่นางสงกรานต์อันตระการตาอย่างยิ่ง
ในการนี้ สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (ปสฤทธ เขมฺงกโร) กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ มอบหมาย พระเทพวัชราจารย์ (เจ้าคุณเทียบ) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ มอบโอวาทและคติธรรม เนื่องในสงกรานต์ 2567 แด่ หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน
ความดังนี้
“เนื่องในเทศกาลสงกรานต์ 2567 ถือว่าเป็นปีพิเศษ เพราะสงกรานต์ได้รับการรับรองเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้
วันสงกรานต์ของไทยเรา ถือเป็นวันปีใหม่
แต่แท้จริงแล้วใน 1 ปี มีปีใหม่ 4 ครั้ง ได้แก่
1.ปีใหม่สากล 1 มกราคม
2.ปีใหม่ตรุษจีน ขึ้นอยู่กับแต่ละปี
3.ปีใหม่สงกรานต์
4.วันเกิด ถือเป็นปีใหม่ที่เราไม่ค่อยให้ความสำคัญ
สงกรานต์ แปลว่า ย้าย ราศีย้าย ดวงอาทิตย์ย้ายราศีทุกเดือน แต่มีพิเศษอยู่เดือนหนึ่ง คือเดือนเมษายน ซึ่งพระอาทิตย์ย้ายไปสู่ราศีเมษ หมายถึง สิ้นปีเก่า ขึ้นปีใหม่ จึงเรียกกันว่า มหาสงกรานต์
ถามว่า วันสงกรานต์นั้น ให้คุณค่าอย่างไรแก่สังคมไทย ในที่นี้ สงกรานต์แสดงอัตลักษณ์ คุณธรรมที่เห็นชัด 2 ประการ คือ
ประการที่ 1 คือ ความกตัญญู กตเวที ยกตัวอย่างเช่น สมัยก่อนลูกหลานมาทำงานที่กรุงเทพฯ วันหยุดก็กลับไปหาพ่อแม่ รดน้ำดำหัว ถ้าพ่อแม่หาชีวิตไม่แล้ว ก็จะไปทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้ ไปรดน้ำอัฐิพ่อแม่
เพราะฉะนั้นวันสงกรานต์นี้ กล่าวได้ว่า เป็นวันที่คนไทยได้แสดงความกตัญญูกตเวที ต่อผู้มีพระคุณ
คนเราไม่มียี่ห้อเหมือนสินค้า สินค้าที่มีแบรนด์เนม เป็นวัตถุ พูดไม่ได้ สินค้ามาตรฐานมันไม่มีเปลี่ยน แต่มนุษย์เปลี่ยนได้ตลอดเวลา แม้แต่ตัวเราเอง
วันนี้อารมณ์อย่าง พรุ่งนี้อารมณ์เปลี่ยนแล้ว เพราะฉะนั้น จึงให้ยี่ห้อมนุษย์ไม่ได้ แต่ความกตัญญูกตเวที เป็นเครื่องหมายของคนดี พูดง่ายๆ ว่าเป็นยี่ห้อของคน เพราะเป็นคุณธรรมที่เกิดจากใจ
ถ้าใจมั่นคง เราจะไม่สะวิง
เพราะฉะนั้น วันสงกรานต์ เป็นวันหนึ่งที่จะได้แสดงความกตัญญูกตเวที
ถามว่า การแสดงความกตัญญูกตเวที มีเฉพาะสงกรานต์หรือ?
ไม่ใช่ มันมีตลอดเวลา แต่เราพูดถึงความเกี่ยวเนื่อง
นอกจากนี้ วันสงกรานต์ เป็นการแสดงสัญลักษณ์อีกอย่างหนึ่ง คือ ความสามัคคี
ช่วงนี้คนจีนมีเช็งเม้ง ซึ่งต้องไปไหว้บรรพบุรุษ ถ้าไม่ถูกกัน พี่น้องไม่ลงรอยกัน ไปไหว้ก็อยู่คนละมุม
เพราะฉะนั้น วันสงกรานต์ ถือเป็นวันประชาสามัคคี ของครอบครัว พี่น้อง ชาวหมู่บ้าน เป็นวันกายสามัคคี หมายความว่า ไปร่วมในงานด้วย จิตสามัคคี คือ มีจิตใจสามัคคี บางทีไปไม่ได้ แต่ก็ยังดีกว่าไม่สามัคคีเลย
การจะสามัคคีได้ สื่อธรรมะอะไร ธรรมะนั้นคือ เมตตา เคยได้ยินหรือไม่ ‘รู้รัก สามัคคี’
เราต้องรักกันก่อน ถ้าไม่รักกันแล้ว สามัคคีไม่เกิด
ธรรมะประการที่ 2 ที่จะสื่อในวันสงกรานต์ คือ เมตตา และความรัก รู้รักสามัคคี ถ้าเรารักกันแล้ว ความสามัคคีก็เกิด
พี่น้องทะเลาะกัน สามัคคีเกิดไหม เพราะฉะนั้น เมตตา กรุณา คือตัวเอื้อให้คนรู้รักสามัคคี เพราะฉะนั้น ในเทศกาลสงกรานต์นี้ ขอฝากธรรมะ 2 ประการนี้ ซึ่งมีมาคู่กับสังคมไทยอยู่แล้ว อยู่ที่ว่า ใครจะอธิบายในมุมไหนเท่านั้น
วันสงกรานต์นี้ กล่าวได้ว่า สอนธรรมะได้ 2 เรื่อง
1.ความกตัญญูกตเวที ต่อบุพการี
2.การแสดงความสามัคคีของชุมชน ครอบครัว โดยผ่านความเมตตา กรุณา ที่เชื่อมประสาน ทำให้ความสามัคคีเกิดในชุมชน
ขอฝากธรรมะ 2 ประการไว้ ว่าเป็นธรรมะที่สื่อถึงวันสงกรานต์ ว่ามีความหมายที่สุด”
กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ
สมเด็จพระมหาธีราจารย์
(ปสฤทธ เขมฺงกโร)
กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ
“ในปีที่ผ่านมาจนถึงปีนี้ จำนวนนักท่องเที่ยวที่มาไหว้พระนอนวัดโพธิ์ มีจำนวนเพิ่มขึ้นมาก และสืบเนื่องจากเมื่อปลายปีที่แล้ว ทางองค์การยูเนสโกได้ประกาศขึ้นทะเบียนรับรองให้ประเพณีสงกรานต์ของไทย เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมวลมนุษยชาติ โดยก่อนหน้านี้ องค์การยูเนสโกได้ขึ้นทะเบียนรับรองให้โขน, นวดไทย และโนรา เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติมาแล้ว
ดังนั้น เทศกาลสงกรานต์วัดโพธิ์ปีนี้ เพื่อต้อนรับการเป็นมรดกโลก จึงจัดงานยิ่งใหญ่กว่าปีที่ผ่านๆ มา มีการจัดแสดงเรื่องราวประวัติและตำนานประเพณีสงกรานต์ของไทย
รวมถึงการจัดกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการไหว้พระ ทำบุญแบบไทยๆ
โดยทางวัดกำหนดจัดงาน ตั้งแต่วันที่ 11-17 เมษายน 2567 รวมระยะเวลา 7 วัน โดยในวันที่ 12 เมษายน จะมีพิธีเปิดงานอย่างเป็นทางการ และในวันที่ 13 เมษายน จะมีขบวนแห่นางสงกรานต์ ที่สวยงามตระการตาเป็นอย่างมาก
โดยคัดสรรสิ่งที่ถือว่า สุดยอดของประเทศ มาจัดแสดงเพราะนับเป็นโอกาสอันดี ที่จะใช้เวลาในช่วงนี้ช่วยประชาสัมพันธ์ด้านการท่องเที่ยวและการได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกให้กับประเทศไทย
อาตมภาพ ได้มอบหมายให้คณะกรรมการฝ่ายเผยแผ่ ที่มี พระเทพวัชราจารย์ (เจ้าคุณเทียบ) และ พระสุธีวชิรปฏิภาณ (เจ้าคุณวีรพล) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ เป็นผู้ดำเนินการจัดงาน
นักท่องเที่ยวที่ต้องการจะมาชมความงามของพระนอนวัดโพธิ์ในช่วงนี้แล้ว สามารถเข้าร่วมกิจกรรมงานสงกรานต์ของทางวัดได้พร้อมกัน ผู้ที่สนใจจะมาสรงน้ำพระ ทำบุญในช่วงปีใหม่ไทย ทางวัดได้มีการจัดเตรียมสถานที่ จุดสรงน้ำพระไว้โดยรอบลานด้านหน้าพระวิหารพระพุทธไสยาสน์ หรือพระนอน หรือการถวายสังฆทาน และกิจกรรมที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่งก็คือ การทอดผ้าป่าลอยฟ้า ซึ่งคนรุ่นใหม่หลายท่านอาจไม่เคยเห็น ทางวัดก็เปิดโอกาสให้ได้มาร่วมทำบุญ หรือจะเข้าร่วมกิจกรรม ประเพณีก่อพระเจดีย์ทราย เลือกได้ตามแต่ที่สนใจ
และที่สำคัญ ทางวัดได้จัดสาธิตการนวดไทย ในตำรับนวดวัดโพธิ์ ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนรับรองเป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม จากองค์การยูเนสโก ยังมีการสาธิตและการให้บริการ การนวดไทย ทั้ง 4 ภาค จากกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ที่หาชมได้ยาก ท่านใดสนใจสามารถมา
ทดลองนวดได้ หรือจะชมการสาธิต การทำว่าวไทย การจัดแสดงเครื่องทองเหลืองไทย หรือผู้ที่ชื่นชอบในกิจกรรมในภาคบันเทิง จะมีการแสดงมหรสพต่างๆ อาทิ โชว์ศิลปะแม่ไม้มวยไทย การแสดงผีตาโขน กระตั้วแทงเสือ มโนราห์ การแสดงคีตล้านนา และอื่นๆ รวมถึง การออกร้านและจำหน่ายสินค้า ซึ่งกิจกรรมที่ทางวัดนำมาจัดแสดงในเทศกาลสงกรานต์ปีนี้ นอกจากจะเป็นการแสดงมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของไทยที่ทรงคุณค่าแล้ว ยังเป็นการระดมสุดยอดของดีในประเทศไทยอวดแก่สายตาชาวโลก”
