| ที่มา | คอลัมน์ เริงโลกด้วยจิตรื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | จันทร์รอน |
| เผยแพร่ |
แม้จะฝึกจิตจนเข้าใจว่า แท้จริงแล้วลาภ ยศ สรรเสริญทั้งหลายเป็นเพียงมายาที่ไม่ควรไปยึดถือเอามาแสวงหา หรือหวงแหนรักษาไว้
มองเห็นสภาวะเหล่านี้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้น และเปลี่ยนแปลงไปเป็นปกติ
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ หรือดับไป ไม่ใช่เรื่องที่ควรจะไปโหยหาให้ได้มา หรือโหยไห้หากสูญเสีย
ทุกอย่างเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยที่มาประกอบ เมื่อปัจจัยเปลี่ยนแปลง สภาวะต่างๆ ก็เปลี่ยนแปลงตามไป เรื่องราวก็เท่านั้น
เข้าใจอย่างนี้เสียได้ ใจก็สงบ เห็นความเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นธรรมชาติ
ใจ “สงบ” รับรู้ว่า “ความสุขจากความสงบ” นั้น ให้ความรู้สึกสบาย ไร้แรงกดดันบีบคั้นมากกว่าความสุขจากสิ่งอื่นๆ ที่ต้องดิ้นรนแสวงหา และประคับประคองรักษาไว้
แต่แล้ววันหนึ่ง เมื่อร่างกายเกิดป่วยไข้ เกิดความรู้สึกว่าไม่สามารถรักษาความสงบนั้นไว้ได้ จิตใจวุ่นวายหงุดหงิด
อย่างไรก็ตาม เมื่อมีความเคยชินว่า หากมีอาการหงุดหงิดเกิดขึ้น สิ่งแรกที่ควรจะทำคือ “ตั้งสติ”
ใช้ “สติ” ที่ตั้งได้แล้วนั้น ค่อยๆ พิจารณาว่ามีอะไรมาครอบงำจิตจนเกิดความคิดที่พาให้ใจหงุดหงิด
ความหงุดหงิดไม่ถูกใจ เหตุใหญ่คือ “ความโกรธ” เพ่งไปที่เหตุที่ก่อให้เกิดความโกรธก็พบว่า เพราะไม่พอใจร่างกายตัวเอง
ในอารมณ์อยู่ในช่วงพึงพอใจกับ “การเสพความสงบ” ความเจ็บป่วยของร่างกายทำให้ “ความสงบ” หายไป ไม่มีให้เสพ
เห็นแบบนี้เลยได้คิดว่า “เสพติดความสงบเข้าให้แล้ว”
แท้จริงแล้ว “ความสงบ” ก็เป็นภาวะที่ไม่พ้นจากหลักอนิจจัง
เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ตามเหตุปัจจัยที่เปลี่ยนแปลง ไม่ต่างกับลาภ ยศ สรรเสริญ เช่นกัน
กระทั่ง “ความสงบ” หากไปเสพติด คิดจะรักษาไว้ไม่ให้เปลี่ยนแปลง ที่เคยสุขก็กลายเป็นความทุกข์ได้ เพราะไปอยากที่จะหน่วงเหนี่ยวรักษาไว้
ดังนั้น หากไปให้ถึงอีกขั้น ควรจะฝึกจิตให้ยอมรับในความเป็นจริง มองให้เป็นทุกสิ่งอย่างว่าเป็นไปตามปัจจัยที่มาประกอบกัน เห็นความแปรเปลี่ยนตามความเปลี่ยนแปลงของปัจจัยประกอบ
ไม่มีอะไรที่เหมาะกับการไปยึดถือไว้ การเสพติดทุกเรื่องราวล้วนเป็นความหลง
อันหมายถึงมองไม่เห็นความเป็นจริง
ความสงบที่แท้จริง น่าจะเกิดจากการรักษาสติไว้พิจารณาให้เห็นความจริงอยู่ทุกขณะ
ไม่ว่าจะเสพอะไรแล้วเกิดติด
เกิดอยากจะเสพอีก ไม่อยากจะสูญเสียสิ่งที่เสพนั้นไป
นั่นล้วนเป็นความหลง
อันเป็นอีกแพร่งหนึ่งที่นำให้เดินออกไปจากหนทางของสติที่เพ่งอยู่กับความเป็นจริง
แม้สิ่งที่ติดนั้นจะเป็น “ความสงบ”
เพียงแต่หากเป็น “ความสงบ” ที่เกิดจากการมองเห็นปัจจัยประกอบของสรรพสิ่งว่า จะเปลี่ยนแปลงไปเป็นปกติ
“ความสงบ” ที่เห็นท่ามกลางความเปลี่ยนแปลง
