| ที่มา | คอลัมน์ จิปาถะ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ส.พลายน้อย |
ขอเล่าเรื่องลิงญี่ปุ่นและจีนต่อ เพราะเป็นเรื่องที่มีความเชื่อใกล้เคียงกัน และในปัจจุบันก็ยังเชื่อกันว่าลิงเป็นบริวารของหนุมาน
คนญี่ปุ่นนิยมชมชื่นลิงมาแต่โบราณ มีหลักฐานที่พบเห็นตามข้างถนนในชนบทนิยมทำเสาโกชินปักไว้ เสาหินโกชินนี้จะสลักรูปลิง 3 ตัว มีเรื่องกล่าวกันว่า พระชื่อเดนเกียวเป็นผู้ริเริ่มสลักรูปลิงบนเสาหินเป็นครั้งแรก เพื่อใช้เป็นสัญลักษณ์ให้ประชาชนระลึกถึงคำสอนแทนตัวหนังสือ ซึ่งคนอ่านหนังสือไม่ออกมาเห็นรูปลิงก็อาจเข้าใจได้
อาการของลิงทั้งสามตัวต่างกัน ตัวหนึ่งเอามือปิดตาทั้งสองข้าง หมายความว่าอย่าดูสิ่งที่ชั่วร้ายหรือมองอะไรในแง่ร้าย อีกตัวหนึ่งเอามือปิดหู หมายความว่าอย่าฟังเรื่องที่ไม่ดี ไม่เป็นมงคล หรือเรื่องชั่วร้ายทั้งปวง และอีกตัวหนึ่งเอามือปิดปาก หมายความว่าอย่าพูดเรื่องที่ไม่ดี ไม่มีประโยชน์หรือพูดในสิ่งที่ไม่เป็นมงคล คำสอนทั้ง 3 ประการนี้ถือว่าสำคัญมาก ที่สังคมยุ่งเหยิงอยู่ทุกวันนี้ ก็เพราะใช้ตา หู และปาก แบบไม่มีสตินั่นเอง
ในสมัยโบราณคนญี่ปุ่นมีเทศกาลโกชิน เรียกว่าวันโกชิน คือวันลิงนั่นเอง เมื่อถึงวันลิง ชาวบ้านจะไปชุมนุมกันที่เสาหินสลักรูปลิงนี้ มีการกินเลี้ยงรื่นเริงอย่างสนุกสนานและจะไม่ยอมหลับนอนทั้งคืน เพราะเชื่อกันว่าวิญญาณในรูปของแมลงที่อยู่ในตัว จะออกจากร่างในขณะนอนหลับ แล้วขึ้นไปรายงานความประพฤติของตนบนสวรรค์ คนที่ไม่ต้องการให้สวรรค์รู้ จึงไม่ยอมนอนหลับในคืนนั้น
เหตุที่คนญี่ปุ่นทำเสาโกชินปักไว้ข้างถนนนั้น นอกจากจะใช้เป็นเครื่องเตือนสติดังกล่าวแล้ว ชาวบ้านยังเชื่อกันว่า หลักโกชินยังเป็น “เจ้าที่” คอยพิทักษ์ดูแลถนน ทำหน้าที่ป้องกันอันตรายให้แก่คนเดินทางอีกด้วย นอกจากนี้ยังเชื่อกันอีกว่ารูปลิงเป็นเครื่องรางป้องกันพวก “ตาร้าย” (evil eyes) หรือภูตผีที่จะมารังควานรบกวนเด็กได้อีกด้วย
หลายสิบปีมาแล้วผู้เขียนได้รับทุนไปอบรมการจัดรายการโทรทัศน์เพื่อการศึกษาที่ประเทศญี่ปุ่น เห็นเขาทำรูปลิงด้วยผ้า ไม้ และดินเป็นของเล่นให้เด็ก และตามเสื้อผ้าของเด็กเล็กก็จะมีรูปลิงติดอยู่ทางด้านหลังด้วย คล้ายเป็นของขลังไว้คอยป้องกันขับไล่ภูตผีปิศาจมิให้มาทำอันตรายเด็ก
อย่างไรก็ตาม ลิงสามตัวนี้ก็ทำรายได้ให้คนญี่ปุ่นอยู่ไม่น้อย คือเขาเอาไปทำเป็นของที่ระลึกขายชาวต่างประเทศที่ไปเที่ยวญี่ปุ่น ทำด้วยไม้ก็มี ทำด้วยโลหะก็มี ผู้เขียนซื้อชนิดที่แกะไม้มาฝากคนที่ชอบพอหลายชุด เพราะเห็นว่าเป็นศิลปะอย่างหนึ่งที่ทำด้วยมือ
