หลายคนคงเคยได้ยินคำแนะนำทำนองที่ว่า “จงมีชีวิตอยู่กับปัจจุบันขณะ” และขยายความต่อไปว่า “อย่าไปอาลัยอาวรณ์กับอดีตที่ผ่านไปแล้ว และอย่าไปวิตกกังวลกับอนาคตที่ยังมาไม่ถึง”
หรือ “จงตั้งสติให้จดจ่ออยู่กับสิ่งที่กำลังทำ” และขยายความว่าอย่าให้ “จิตพาความรู้สึกนึกคิดกระโดดไปเรื่องโน้นเรื่องนี้”
ทำนองว่า ถ้าจับที่ลมหายใจ ก็แค่ให้รู้ว่าลมที่เข้าออกตรงปลายจมูกนั้น เป็นลมหายใจสั้น หรือยาว หรือลมนั้นผ่านช่องจมูกต่อไปถึงไหน และกลับออกมาอย่างไร
ถ้าสติจับที่การเดินก็ให้รู้ว่า เท้าที่ก้าวเป็นเท้าไหน ซ้ายหรือขวา จังหวะช้า หรือเร็วอย่างไร
ถ้าเป็นการทำงาน หรือทำกิจธุระก็แค่รู้ว่า “ขณะนั้นสิ่งที่กำลังทำคืออะไร” ขยายความว่า ไม่ต้องไปนึกคิดถึงว่าถ้าผลเกิดขึ้นอย่างนั้นอย่างนี้แล้ว จะทำอะไรต่อ จะเกิดอะไรขึ้นต่อไป คือปล่อยให้สิ่งที่ทำอยู่นั้นสร้างความรู้สึกนึกคิดถึงสิ่งนั้นสิ่งนี้อันเป็นเรื่องราวที่ผ่านมาแล้ว
ถ้าความปรารถนาของชีวิต คือ “ความสุข” นั่นคือคำแนะนำที่ดี
ถ้า “ความสุข” คือ “สภาวะจิตที่ไม่ถูกเกาะกุมด้วยความหมองเศร้าทั้งหลาย” อยู่ในความอิ่มเอิบใจ
นั่นคือคำแนะนำที่ทำให้ไปถึง “ความสุข” นั้นได้ง่ายที่สุด
เพราะการแสวงหาความสุขอย่างตรงไปตรงมา “สงบกาย เย็นใจ” อยู่เพียงแค่ตระหนักรู้สิ่งที่กำลังทำ ไม่คิดเพริดไปอาลัยอาวรณ์ หดหู่ ผิดหวัง กับสิ่งที่ทำไปแล้ว หรือ ไม่โหมกระพือไปปรารถนาความสุขจากผลของสิ่งที่ยังไม่ได้ทำให้เกิดขึ้น
วางความปรารถนาให้เรียบง่าย ตรงไปตรงมากับสิ่งที่กำลังทำ และรับผลจากสิ่งที่ทำไปแล้ว
เป็นชีวิตที่ง่ายๆ และเข้าถึงความสุขได้แน่นอน
ทว่า “คนในยุคปัจจุบัน” ดูคล้ายกับว่าเป็นเรื่องยากเย็นอย่างยิ่งที่จะนำชีวิตกลับสู่วิถีแห่งความสุขที่เรียบง่ายนั้น
เหตุเพราะ “นิยามแห่งความสุขที่อยู่ในความคิดในใจ” ไม่ได้อยู่กับ “สิ่งที่กำลังทำ และผลของสิ่งที่ได้ทำแล้ว” แต่ไปอยู่กับ “ผลของสิ่งที่ยังไม่ได้ทำ” หรือ “ทำยังไม่เสร็จ”
อยู่กับ “จินตนาการว่าหากทำสำเร็จจะได้สิ่งนั้นสิ่งนี้” แล้ว “มุ่งมั่นจดจ่อกับที่ยังไม่เกิดขึ้น แล้วจินตนาการต่อไปว่าผลเช่นนี้จะทำให้ตัวเองเป็นอย่างนั้นอย่างนี้”
ตัวอย่างเช่น คนคนหนึ่งซื้อลอตเตอรี่ ซื้อมาเก็บไว้ในกระเป๋าแล้ว ก็ฝันว่า “ถูกรางวัลที่ 1” ได้เงินเท่านั้นเท่านี้ แล้วคิดต่อว่าจะเอาเงินที่มากมายนั้นไปทำโน่นทำนี่
ฝากความสุขไว้กับจินตนาการนั้น โดยไม่รู้ว่านั่นเป็น “ฝันเพ้อเจ้อ”
สิ่งที่ทำคือ “ซื้อลอตเตอรี่” ผลคือ “มีลอตเตอรี่อยู่ในกระเป๋า”
แค่นั้น
แต่เพราะไม่ได้อยู่กับ “ผลที่ได้ทำแล้ว” กลับปล่อยสติไปอยู่กับ “ผลที่ยังไม่เกิดขึ้น” คือ “ถูกรางวัลที่ 1” ซึ่งไม่รู้เสียด้วยซ้ำว่าใครจะเป็นคนทำให้เกิดผล เพื่อให้เป็นไปตามปรารถนานั้น และไม่ได้คิดอย่างถี่ถ้วนว่าเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหน
เป็นความสุขที่หากจะเกิดขึ้นจะต้องมีการจัดการเงื่อนไขมากมาย และบางเงื่อนไข หนทางที่จะจัดการให้ประกอบขึ้นมาเป็นความสำเร็จตามที่ปรารถนา เป็นเรื่องที่ต่อให้พยายามอย่างไรก็มองไม่เห็นทางที่จะจัดการควบคุมให้เป็นไปอย่างที่นึก
นิยาม “ความสุข” ที่ขึ้นต่อ “ความสำเร็จ-ความร่ำรวย-ชัยชนะ” หรืออื่นๆ ของคนยุคปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นไปตามนี้
“หวังผลเกินกว่าเหตุที่จัดการได้” โดยไม่ได้ใส่ใจกับความซับซ้อนหรือยากลำบากในการจัดการเงื่อนไขต่างๆ
“เอาใจไปรอที่จะมีความสุขกับผลที่หวังว่าจะเกิดขึ้นจากภารกิจที่ยังไม่ได้ทำ”
เป็นเหตุให้ไม่ “ดื่มด่ำ” กับสิ่งที่กำลังทำ และมีความสุขจากผลของสิ่งที่ได้ทำแล้วไม่ได้
ความสุขจึงอยู่ไกลมาก สัมผัสไม่ได้สักที
