| ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | พลเรือตรี วิพันธุ์ ชมะโชติ |
| เผยแพร่ |
“สัญญาณต่อไปนี้เป็นเวลา …แปดนาฬิกา… ศูนย์นาที… ศูนย์วินาที…”
“ที่นี่เสียงจากทหารเรือ ต่อจากนี้ไปขอเชิญรับฟัง …รายการร่วมเครือนาวี”
“เรื่องราวจากน้ำ… ฟ้า… ฝั่ง… รับฟังได้ที่ ส.ทร.”
ข้อความข้างต้นคงเป็นที่คุ้นหูสำหรับคนไทยในทั่วทุกภูมิภาค ซึ่งเคยเป็น “ผู้ฟัง” การกระจายเสียงทางสถานีวิทยุ “เสียงจากทหารเรือ” หรือที่เรียกกันติดปากเป็นที่รู้จักในนาม ส.ทร. (อ่านว่า สอ-ทอ-รอ) โดยในยุคหนึ่งรายการข่าว “คุยขโมง 6 โมงเช้า” ทางวิทยุ ส.ทร. ซึ่งออกอากาศต่อเนื่องมากกว่า 30 ปี ได้รับความนิยมสูงสุดจากผู้ฟังทั้งที่อยู่ในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด
แม้ว่าในวันนี้กิจการวิทยุกระจายเสียงในเมืองไทยทั้งระบบ AM และระบบ FM จะผ่านพ้นยุคเฟื่องฟูทั้งในแง่ของธุรกิจโฆษณาและข้อมูลข่าวสารความบันเทิงอันเนื่องมาจากกระแสดิจิทัลที่เอื้ออำนวยต่อการเติบโตอย่างรวดเร็วของโซเชียลมีเดียก็ตาม
แต่สิ่งที่ไม่อาจปฏิเสธได้ก็คือ กิจการวิทยุกระจายเสียงยังคงมีความจำเป็นและดำรงบทบาทในการเข้าถึงผู้ฟังทุกเพศทุกวัยอันเป็นกลุ่มเป้าหมาย เพียงแต่รูปแบบของการรับฟังอาจไม่จำเป็นจะต้องอาศัยวิทยุ หรือเครื่องเสียงเหมือนที่เคยเป็นมาในอดีต เพราะคนรุ่นใหม่สามารถรับฟังวิทยุรายการโปรด หรือข่าวสารสถานการณ์สด ตลอดจนสภาพการจราจรได้จาก “สมาร์ทโฟน” และแท็บเล็ต รวมทั้งคอมพิวเตอร์ขณะที่กำลังนั่งทำงานอยู่ในทุกสถานที่
ด้วยกระแสความเป็นไปดังกล่าว ผู้ประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียงจึงต้องมีการปรับตัวเพื่อรองรับความเปลี่ยนแปลงที่ไม่อาจปฏิเสธได้และการมี “ตราสัญลักษณ์” เพื่อใช้เป็น “แบรนด์” ของตนเองจึงนับเป็นกลยุทธ์หนึ่งในการขับเคลื่อนการบริหารจัดการวิทยุกระจายเสียงให้ดำเนินต่อไปได้อย่างมั่นคง
เช่นเดียวกับสถานีวิทยุกระจายเสียงของกองทัพเรือ ซึ่งจัดตั้งขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.2490 โดยในยุคนั้นมีชื่อเรียกว่า “สถานีวิทยุเสียงจากราชนาวี” ออกอากาศครั้งแรกที่กองสัญญาณ ลุมพินี ถนนพระราม 4 ต่อมาจึงได้ย้ายสถานีมาตั้งอยู่ที่กองบัญชาการกองทัพเรือ พระราชวังเดิม ในปี พ.ศ.2497 และมีการเปลี่ยนชื่อเป็น สถานีวิทยุกระจายเสียงทหารเรือ หรือ ส.ทร. มาจนถึงปัจจุบัน
นับเป็นเวลากว่า 70 ปีมาแล้ว ที่กิจการวิทยุกระจายเสียงของกองทัพเรือได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนเป็นที่รู้จักของผู้ฟังในนาม “เสียงจากทหารเรือ” หรือ ส.ทร. ใช้ชื่อภาษาอังกฤษว่า Voice of navy โดยมีสถานีออกอากาศทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ทั้งเหนือ ใต้ ตะวันออก ตะวันตก และในกรุงเทพมหานคร รวม 15 สถานี จำนวน 21 ความถี่ ทั้งนี้ ส.ทร.ดำเนินการกระจายเสียงเผยแพร่ข่าวสารเพื่อเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย์และความมั่นคงของชาติทางทะเล ภารกิจของหน่วยต่างๆ ในกองทัพเรือ ข่าวสารด้านการเดินเรือ การพยากรณ์อากาศ และเทียบเวลามาตรฐานการแจ้งเตือนภัยธรรมชาติ การจราจร การช่วยเหลือและกู้ภัยในพื้นที่รับผิดชอบของกองทัพเรือ รวมทั้งข่าวสารสาระบันเทิงทั่วไปที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม
ปัจจุบันกิจการวิทยุกระจายเสียงทหารเรือซึ่งอยู่ภายใต้การบริหารจัดการและกำกับดูแลโดยคณะกรรมการบริหารวิทยุกระจายเสียงกองทัพเรือ หรือ กบว. พร้อมที่จะรองรับและปรับตัวในการทำงานบนความเปลี่ยนแปลงของสังคมแวดล้อม รวมทั้งหน่วยราชการที่เกี่ยวข้องซึ่งได้ออกระเบียบและกฎเกณฑ์ในการควบคุมและกำกับดูแลกิจการวิทยุกระจายเสียงและโทรทัศน์ในภาพรวมของประเทศทั้งหมด
เพื่อให้ ส.ทร.เป็นที่จดจำในฐานะสื่อประชาสัมพันธ์กองทัพเรือที่เข้าถึงผู้ฟังได้อย่างใกล้ชิด และเพื่อเตรียมรองรับการแพร่ภาพของสถานีโทรทัศน์ออนไลน์ของกองทัพเรือซึ่งเริ่มเป็นรูปธรรมแล้วในปัจจุบัน กองทัพเรือโดยคณะกรรมการบริหารวิทยุกระจายเสียงกองทัพเรือจึงจัดให้มีการประกวดออกแบบตราสัญลักษณ์ ส.ทร. ซึ่งโครงการดังกล่าวเริ่มต้นมาตั้งแต่เดือนมิถุนายนจนถึงเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา โดยมีผลงานที่ส่งเข้าประกวด 260 ผลงาน จากผู้สนใจทั่วทุกภูมิภาค
จากนั้นคณะกรรมการร่วมกับที่ปรึกษาโครงการ 2 ท่าน ได้แก่ มงคล ไชยวงศ์ อดีตผู้อำนวยการวิทยาลัยเพาะช่าง และ กิตติพันธ์ พานสุวรรณ รองปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ได้ร่วมกันพิจารณาคัดเลือกเหลือเพียง 10 ผลงาน ซึ่งหนึ่งในนั้นได้รับการตัดสินให้เป็นผู้ชนะเลิศได้รับเงินรางวัล 1 แสนบาท พร้อมถ้วยเกียรติยศ ซึ่งมีการออกแบบและจัดทำขึ้นเป็นพิเศษอย่างประณีตบรรจงเพื่อให้เป็นถ้วยเกียรติยศที่มีคุณค่าอย่างแท้จริง ทั้งนี้ ผู้ส่งผลงานทุกชิ้นจะต้องอธิบายแนวคิดในการออกแบบพร้อมภาพตัวอย่างทั้งสีและขาวดำ ซึ่ง ส.ทร.สงวนสิทธิ์ในการนำไปใช้ได้ในโอกาสต่างๆ หลังการประกวดสิ้นสุดลง
สำหรับรางวัล “เสียงจากทหารเรือ” ที่จะมอบให้แก่ผู้ชนะเลิศ ออกแบบโดยคณะกรรมการจัดการประกวดตราสัญลักษณ์ โดยมีแนวความคิดในการออกแบบ คือสร้างตัวอักษร VON ทำด้วยโลหะสีทอง เป็นตัวแทนสถานีวิทยุเสียงทหารเรือของกองทัพเรือวางอยู่บนฐานโลหะสีเดียวกัน รูปแบบตัวอักษร VON แสดงถึงสถานีวิทยุเสียงทหารเรือที่มีความมั่นคงเข้มแข็ง
เส้นความยาวคลื่นทำด้วยโลหะรอบตัวอักษร VON วิ่งจากฐานล่างขึ้นไปถึงฐานโคมไฟของประภาคาร หมายถึง ทุกความถี่คลื่นของสถานี จะเป็นเครื่องมือของสถานีวิทยุ ส.ทร. ที่เปรียบดังคลื่นความถี่จะสาดส่องแสงเพื่อนำทางให้กับผู้ฟังบนผืนดินและผืนน้ำของโลก
เรือนประภาคาร ด้านบนตัวหนังสือ VON ประดับเครื่องหมายกองทัพเรือ ขณะที่บนประภาคารเสาอากาศ เปรียบดังแสงสว่างที่กองทัพเรือใช้เป็นเครื่องมือนำทางและส่งสัญญาณของความคิดเพื่อให้เกิดปัญญา และความรู้ ดังเช่นทหารเรือและชาวเรือทั่วโลกที่ใช้ประภาคารเป็นเครื่องมือในการเดินเรือเพื่อการเดินทางไปสู่จุดหมาย
ในการจัดทำถ้วยรางวัลเสียงจากทหารเรือ ได้รับการสนับสนุนจากอู่ทหารเรือธนบุรี กรมอู่ทหารเรือ โดย พลเรือตรี ดร.สมัย ใจอินทร์ ผู้อำนวยการอู่ทหารเรือธนบุรี และ นาวาเอก ปรัชญา เลาะหนับ ผู้อำนวยการกองโรงงาน ซึ่งควบคุมขั้นตอนการผลิตชิ้นส่วนต่างๆ อย่างละเอียด โดยมีช่างเทคนิค ผู้เชี่ยวชาญการสร้างเรือหลายนายร่วมกันเป็นผู้จัดทำตั้งแต่การสร้างแบบด้วยไม้แล้วทำแบบทราย หล่อหลอมตัวอักษร การสร้างชิ้นส่วนต่างๆ ด้วยทักษะความชำนาญอย่างละเอียด ซึ่งบางชิ้นส่วนจำเป็นต้องใช้เครื่องกลึงอัตโนมัติในการผลิต เพื่อให้สามารถนำมาประกอบกันได้อย่างเรียบร้อยสวยงาม เป็นรางวัลที่ทุกคนที่มีส่วนเกี่ยวข้องภาคภูมิใจ ที่สามารถสร้างรางวัล “เสียงจากทหารเรือ” อันทรงคุณค่าให้กับผู้ชนะเลิศในการประกวดตราสัญลักษณ์ของกิจการวิทยุกระจายเสียงทหารเรือ ซึ่งรางวัล “เสียงจากทหารเรือ” นี้จะอยู่คู่กับกองทัพเรือและคนไทยตลอดไป
สำหรับผลการพิจารณาให้คะแนนของคณะกรรมการมีมติเป็นเอกฉันท์ ตัดสินให้ผลงานลำดับที่ 181 ของ นายถวัลย์ ดิษฐ์สุธรรม เป็นผู้ชนะเลิศ ซึ่งออกแบบภายใต้แนวคิด “Dynamic Voice of Navy” โดยใช้สัญลักษณ์คลื่นความถี่วิทยุ (Radio Frequency) แสดงถึงความเป็นสากล ใช้รูปแบบ Symmetrical Balance ลักษณะมีพลวัตรในตัวเอง แสดงถึงความเท่าทันพร้อมกับการสร้างสรรค์ที่ไม่หยุดนิ่ง โดยมีความถี่ในการกระจายเสียงครอบคลุมและกว้างไกลเป็นสื่อ
สัญลักษณ์สมอเรือคลี่คลายมาจากตราสัญลักษณ์กองทัพเรือ แสดงอัตลักษณ์ของความเป็น “กิจการวิทยุกระจายเสียงทหารเรือ” รวมทั้งสะท้อนถึงการเป็นสื่อหลักด้านความมั่นคงและการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเลที่ใช้คือโทนสี Navy Blue แสดงสัญลักษณ์ของทหารเรือ โทนสีฟ้า ที่ใช้เป็นคู่สีที่แสดงถึงความก้าวไกลของ ส.ทร.
ด้วยการอธิบายแนวคิดในการออกแบบอย่างชัดเจนตรงกับความต้องการของคณะกรรมการประกอบกับรูปลักษณ์ที่โดดเด่นสวยงามจดจำง่าย ผลงานของนายถวัลย์ นักออกแบบมืออาชีพจากจังหวัดภูเก็ต และเป็นหนึ่งในผู้ฟัง ส.ทร.จึงคว้ารางวัลเกียรติยศนี้ไปครองอย่างสมภาคภูมิ
โดย พลเรือเอก ณะ อารีนิจ ผู้บัญชาการทหารเรือ มอบหมายให้ พลเรือเอก พูลศักดิ์ อุบลเทพชัย ประธานคณะกรรมการบริหารกิจการวิทยุกระจายเสียงทหารเรือ เป็นผู้แทนในการมอบรางวัล ณ หอประชุมกองทัพเรือ เมื่อปลายเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา
จากอดีตจวบจนวันนี้และในวันข้างหน้า ส.ทร.จะทำหน้าที่สื่อวิทยุกระจายเสียงดำรงไว้ซึ่งบทบาทในการนำเรื่องราวและสาระในทุกมิติมาสู่ผู้ฟังชาวไทย ซึ่งอยู่ในฐานะ “เจ้าของ” กิจการวิทยุแห่งนี้อย่างเท่าเทียมกัน ภายใต้ธงไตรงค์และธงราชนาวี เพื่อร่วมกันทำหน้าที่ในการรักษาไว้ซึ่งศาสตร์แห่งวิชาชีพวิทยุกระจายเสียงอันเป็นกลไกหนึ่งของการสร้างความสามัคคีปรองดองในชาติให้เกิดขึ้นอย่างแท้จริง สมดังที่ทุกฝ่ายปรารถนา
