แรงบันดาลใจในสายวิชาชีพการเป็นพยาบาลที่ต้องคอยดูแลผู้ป่วย “เรา…ทำได้ทุกอย่าง” ทัศนคติเป็นสิ่งสำคัญจะมุ่งเน้นไปถึงเป้าหมายว่าพยาบาลทุกคนใส่ใจและมุ่งเน้นการบริการผู้ป่วยอย่างดีที่สุด และล้างภาพที่เคยเป็นข่าวทาง social media ในด้านลบ ทุกครั้งที่มีการขึ้น ward เพื่อร่วมตรวจเยี่ยมผู้ป่วยในแต่ละตึก ล้วนแต่จะได้รับประสบการณ์ในการตรวจรักษาจากแพทย์ให้กับคนไข้ ฉันจะดีใจเสมอเมื่อเห็นคนไข้อาการทุเลาลงและกลับบ้านได้
อาชีพพยาบาลเป็นความภาคภูมิใจและมีรอยยิ้มเมื่อได้เห็นผู้ป่วยมีสุขภาพที่ดีขึ้น เพราะส่วนใหญ่แล้วเราก็เริ่มจากผู้ป่วยมีอาการไม่สู้ดีนัก เกิดอุบัติเหตุบ้าง เป็นโรคร้ายแรงบ้าง มีความเครียดทางจิตใจ และยิ่งถ้าเป็นเด็กเล็ก ๆ จะร้องไห้งองแงซึ่งเป็นความเศร้าสลดของผู้ปกครองด้วย ในตอนที่ขึ้น ward ใหม่ ๆ นักศึกษาพยาบาลทุกคนมีความตื้นเต้นรวมถึงฉันด้วย แต่ฉันก็ใช้วิธีทำการบ้านโดยการเขียน nursing care plan อย่างเป็นขั้นตอน ซ้ำยังกลัวว่าถ้าเจอเลือดแล้วจะเป็นลมไหมหนอ? ถ้าต้องฉีดยาเด็กเล็กและร้องไห้ขึ้นมาจะทำอย่างไร? แต่เมื่อถึงเวลาปฏิบัติการดิฉันก็ผ่านฉลุยพร้อมกับความมั่นใจที่มีเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ดิฉันทักทายคนไข้ได้ทุก ๆ ราย อย่างมีความสุข หลายครั้งนะคะที่ดิฉันต้องเตรียมการเรียนจนแทบไม่มีเวลาจะไปหาคุณแม่และครอบครัว ก็ต้องบอกกันตรง ๆ ว่าเรียนหนักมาก เพราะเสร็จจากการเรียน ก็ต้องมีเวลาพักทบทวนสิ่งที่ผ่านมาในแต่ละวัน และ plan ต่อในวันพรุ่งนี้ แต่ครอบครัวเราก็คุยไลน์ซึ่งทุกคนก็เข้าใจและให้กำลังใจอย่างสุด ๆสำหรับสิ่งสำคัญในศาสตร์ของการเป็นพยาบาลอีกข้อหนึ่งคือการคิดในเชิงบวก (Positive psychology) กิจกรรมที่ดิฉันได้พบจากการวิจัยเสริมด้วย ได้แก่ 5 กิจกรรม ด้วยกันคือ
1) การสร้างความรู้และทักษะให้รู้จักแสวงหาความรู้ในขณะที่พบคนไข้แต่ละ case มุ่งมั่นเรียนรู้เพื่อนำไปต่อยอดในการให้บริการหรือดูแลผู้ป่วยในครั้งต่อ ๆ ไป นั่นหมายถึงความคิดของคุณจะเริ่มต้นมีความก้าวหน้าและความภาคภูมิใจในตนเองไปเรื่อย ๆ
2) การสร้างสิ่งแวดล้อมที่ส่งเสริมการทำงานอย่างปลอดภัย หลายครั้งที่พยาบาลสาวสวยจะต้องเข้าเวรกลางคืน ดังนั้นเรื่องความปลอดภัยย่อมเป็นสิ่งที่จะต้องตระหนักและละเลยไม่ได้ ปัญหาการขัดแย้งระหว่างเพื่อนทำงาน หรือรุ่นพี่รุ่นน้อง ย่อมเกิดขึ้นได้เพราะการทำงานต่างคนย่อมมีความคิดเห็นที่ไม่ตรงกัน นั่นหมายถึงความท้าทายอีกข้อหนึ่งในการที่จะต้องบริหารความขัดแย้งเพื่อไม่ให้เกิดอุปสรรคต่อการทำงาน การสร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อกันของคนในองค์กร การเสริมสร้างการคิดเชิงบวก การสร้างจิตอาสา การสร้างการสื่อสารที่ดีกับชุมชนและสังคม จึงเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่งอีกประการหนึ่ง
3) การทำให้พยาบาลรักงานและองค์กร หลายๆ คนที่ปฏิบัติเพื่อชดใช้ทุนเสร็จแล้วก็เปลี่ยนอาชีพ อาจจะทนเหนื่อยไม่ไหว อยากเปลี่ยนงานบ้าง ต้องการความมั่นคงและยั่งยืนจากองค์กรมากกว่านี้ จึงเป็นเรื่องที่องค์กรจะต้องมีนโยบายให้พยาบาลได้รัก หรือลดปัญหาสมองไหล
4) การสร้างเสริมความเข้มแข็งทางจิต
5) การสร้างจิตวิญญาณในการทำงาน (Workplace Spirituality) สำหรับแนวทางในระดับบุคคลเป็นแนวทางการพัฒนาตนเองของพยาบาลอย่างสม่ำเสมอด้วย
สิ่งเหล่านี้จะช่วยสร้างเสริมสุขภาวะการทำงานของพยาบาลวิชาชีพ และความภาคภูมิใจจากรุ่นสู่รุ่นต่อไป
สุขภาวะการทำงานของพยาบาลวิชาชีพเป็นเรื่องที่องค์กรควรคำนึงถึงเพราะเป็นวิชาชีพที่ต้องทำงานตลอด 24 ชั่วโมง ดังนั้น ผู้บริหารควรมีแนวทางในการสร้างเสริมสุขภาวะการทำงานของพยาบาลทั้งในระดับองค์กรและระดับบุคคล แนวทางที่เสนอในบทความนี้ได้มาจากการสังเคราะห์ปัจจัยที่ทำให้ประสบความสำเร็จในการสร้างเสริมสุขภาวะของโครงการงานบันดาลใจ ซึ่งสามารถอธิบายได้โดยใช้
ศาสตร์ในแขนงจิตวิทยาเชิงบวก (Positive psychology) ในระดับองค์กรเป็นแนวทางการส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรมต่างๆ 5 กิจกรรม
1) การสร้างความรู้และทักษะให้รู้จักแสวงหาความรู้ ใฝ่เรียนรู้จากงานเพื่อนำไปต่อยอดในการดูแลผู้ใช้บริการส่งผลให้เกิดความก้าวหน้าและความภาคภูมิใจในตนเอง
2) การสร้างสิ่งแวดล้อมที่ส่งเสริมการทำงานอย่างปลอดภัย เช่น การจัดเวรกลางคืนอย่างเหมาะสม การสร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อกันของคนในองค์กร การเสริมสร้างการคิดเชิงบวก การสร้างจิตอาสา การสร้างการสื่อสารที่ดีกับชุมชนและสังคม
3) การทำให้พยาบาลรักงานและองค์กร
4) การสร้างเสริมความเข้มแข็งทางจิต
5) การสร้างจิตวิญญาณในการทำงาน (Workplace Spirituality)
สำหรับแนวทางในระดับบุคคลเป็นแนวทางการพัฒนาตนเองของพยาบาลอย่างสม่ำเสมอด้วยแรงขับภายในเกี่ยวกับ
1) การแก้ปัญหาการทำงาน
2) การทำความเข้าใจงานและคุณค่าของงาน
3) การดูแลผู้ป่วยด้วยใจ
4) การทำตัวเองให้มีประโยชน์
5) การสร้างความมุ่งมั่นในการทำงาน
6) การสร้างความรักในวิชาชีพ เพื่อนร่วมงาน และองค์กร
7) การฝึกเกี่ยวกับความกล้าเผชิญและกล้ารับผิดชอบ ความเด็ดเดี่ยว ความซื่อสัตย์ต่องาน การคิดเชิงบวก
8) การสร้างทักษะการทำงานเป็นทีม สิ่งเหล่านี้จะช่วยสร้างเสริมสุขภาวะการทำงานของพยาบาลวิชาชีพ และเติบโตเต็มศักยภาพของความเป็นมนุษย์
