เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม ผู้สื่อข่าวได้รับแจ้งจากนายปติสร เพ็ญสุต นักศึกษาปริญญาเอก สาขาประวัติศาสตร์ศิลปะ คณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ว่ามีการค้นพบโบราณวัตถุซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นยอดสถูปยุคทวารวดี เมื่อราว 1,300 ปีมาแล้วภายในวัดอารักขเทวดา บ้านโคกวัด อำเภอศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี โดยนายปติสร กล่าวว่า ตนได้รับแจ้งจากครูรายหนึ่งในพื้นที่ว่าในวัดดังกล่าวซึ่งเป็นวัดเนื่องในศาสนาคริสต์มีโบราณวัตถุชิ้นหนึ่ง คาดว่าเป็นของสำคัญ เมื่อตนได้เห็นภาพถ่าย จึงพบว่าเป็นยอดสถูปทรงหม้อน้ำ แกะสลักจากหินชนวนสีเทาอมเขียว มีขอบปากผายออก โดยพบร่องรอยของการฝังเหล็กรูปเหมือนตัวไอในภาษาอังกฤษซึ่งเป็นจุดที่ใช้ยึดเกาะกับส่วนอื่นของสถาปัตยกรรมที่คาดว่าเป็นฝาหรือยอดฉัตรวลี (ปล้องไฉน) บนไหล่สถูปมีการแกะสลักลายประจำยามก้ามปู สลับลายอัญมณีรูปฟัก ซึ่งเป็นลวดลายในศิลปะทวารวดีที่สามารถเทียบเคียงได้กับศิลปะอินเดียในช่วงหลังราชวงศ์คุปตะ อายุราวพุทธศตวรรษที่ 12-13
“ยอดสถูปทรงหม้อน้ำรูปทรงคล้ายคลึงกันนี้มีการค้นพบที่เมืองโบราณนครปฐม ปัจจุบันจัดแสดงในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระปฐมเจดีย์และยังใกล้เคียงกับรูปแบบของลายสถูปทรงหม้อที่มียอดรูปกรวยแหลมจากเสมาในศิลปะทวารวดีภาคอีสาน จึงสันนิษฐานว่าโบราณวัตถุหินชิ้นนี้คงจะเป็นกลศหรือยอดสถูปทรงหม้อน้ำอันมีความหมายถึงความอุดมสมบูรณ์ และยังแสดงความเป็นศูนย์กลางจักรวาลของพระสถูปองค์นั้นอีกด้วย” นายปติสรกล่าว และว่า การพบยอดสถูปชิ้นนี้ถือเป็นชิ้นที่ 2 ของไทยนับแต่มีการพบสถูปทรงหม้อน้ำศิลปะทวารวดีที่นครปฐม
นายปติสรกล่าวอีกว่า สำหรับประวัติการพบโบราณวัตถุชิ้นนี้ ครูในพื้นที่แจ้งตนว่า ไม่ได้อยู่ใสวัดดังกล่าวมาแต่เดิม แต่มีชาวบ้านในท้องถิ่นพบในบ้านของตน จึงนำมามอบให้ทางวัดเก็บรักษาเนื่องจากเกรงว่าจะสูญหาย ทั้งนี้ ตนอยากให้กรมศิลปากรเข้ามาตรวจสอบและบันทึกข้อมูล รวมถึงควรมีการขุดขึ้นมาเพื่อให้เห็นรูปทรงทั้งหมด สำหรับสถานที่พบคืออำเภอศรีมโหสถนั้น ก็เป็นที่ตั้งของเมืองโบราณสมัยทวารวดีที่ปัจจุบันเรียกว่า ‘เมืองมโหสถ’
ทั้งนี้ ผู้สื่อข่าวลงพื้นที่ตรวจสอบ พบว่าโบราณวัตถุดังกล่าว ตั้งอยู่ใกล้บ้านพักของบาทหลวงภายในวัด โดยอยู่ในพื้นที่กลางแจ้งบริเวณสนามหญ้า เมื่อสอบถามไปยังนางสาววัชรี ชมภู ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี ได้รับแจ้งว่า จะรีบลงพื้นที่เพื่อตรวจสอบโดยเร็ว เบื้องค้นคาดว่าเป็นโบราณวัตถุที่ยังไม่มีการขึ้นทะเบียนแต่อย่างใด
