เมื่อเวลา 10.30 น. วันที่ 17 กันยายน ที่ห้องประชุมสโมรสรหมีแพนด้า โครงการวิจัยและจัดแสดงหมีแพนด้าในประเทศไทย สวนสัตว์เชียงใหม่ น.สพ.สุเมธ กมลนรนารถ รองผู้อำนวยการองค์การสวนสัตว์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ นายวุฒิชัย ม่วงมัน ผู้อำนวยการสวนสัตว์เชียงใหม่ ส.พญ.ขวัญเรือน ดวงสะอาด หัวหน้างานสุขภาพสัตว์ ส.พญ.กรรณิการ์ จันทรรังษี หัวหน้างานวางแผนและประเมินผล น.สพ.เทวราช เวชมนัส นายสัตวแพทย์ 6 นางรัชนี ปัญญาทอง หัวหน้างานวิจัย นายสุชาติ แสนสมภาร พนักงานวิทยาศาสตร์สวนสัตว์ 3 นายเฉลิมชัย คำแสง ทีมพี่เลี้ยงแพนด้า และนายสิทธิกร ฉันทแดนสุวรรณ หัวหน้าสำนักงานหนังสือเดินทางเชียงใหม่ ร่วมแถลงสาเหตุการตายของ ‘ช่วงช่วง’ แพนด้าเพศผู้ อายุ 19 ปี
นายวุฒิชัย กล่าวก่อนการแถลงความสูญเสียอย่างเป็นทางการว่า รู้สึกเสียใจมากที่เกิดเหตุการณ์นี้ใน จ.เชียงใหม่ และที่ผ่านมาดูแลช่วงช่วง และหลินฮุ่ย แพนด้าทั้งคู่มาเป็นอย่างดีที่สุด และเพื่อเป็นการไว้อาลัยต่อการจากไปอย่างกระทันหันของช่วงช่วง จึงขอเชิญชวนทุกคนที่มาร่วมแถลงข่าวยืนไว้อาลัยแก่ช่วงช่วง ก่อนที่จะเปิดคลิปวิดีโอประวัติและความเป็นมาของช่วงช่วงให้ชม และอ่านคำแถลงการณ์การเสียชีวิตว่า ด้วยสวนสัตว์เชียงใหม่ ได้รับแจ้งจากเจ้าหน้าที่โครงการวิจัยและจัดแสดงหมีแพนด้าในประเทศไทยว่า แพนด้าเพศผู้ชื่อ ช่วงช่วง ได้เสียชีวิตลงเมื่อเวลา 16.30 น. ณ บริเวณส่วนจัดแสดงแพนด้า จากการตรวจสอบกล้องวงจรปิดทราบว่า ก่อนเกิดเหตุแพนด้าช่วงช่วงได้นั่งกินไผ่และเดินเป็นปกติ หลังจากนั้นเมื่อเวลา 16.28 น. แพนด้าช่วงช่วงได้เดินเซ สะบัดคอไปมา หยุดเดินและล้มลง เจ้าหน้าที่ตำรวจอาสาที่ประจำจุดภายในส่วนจัดแสดงได้แจ้งให้กับพนักงานเลี้ยงทราบ และสัตวแพทย์เข้าไปดำเนินการตรวจพบว่า เสียชีวิตแล้ว หลังจากนั้นได้เคลื่อนย้ายร่างของแพนด้าช่วงช่วง ไปเก็บไว้ที่โรงพยาบาลสัตว์ของสวนสัตว์เชียงใหม่ เพื่อรอผู้เชี่ยวชาญจีนมาดำเนินการชันสูตรหาสาเหตุการเสียชีวิตเพื่อให้เป็นไปตามบันทึกข้อตกลงต่อไป
ในการนี้ สวนสัตว์เชียงใหม่ องค์การสวนสัตว์ ได้ประสานแจ้งไปยังสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่าจีน แห่งสาธารณรัฐประชาชน ทราบเบื้องต้นแล้ว สวนสัตว์เชียงใหม่ องค์การสวนสัตว์ ขอแสดงความเสียใจอย่างยิ่งต่อการจากไปของแพนด้าช่วงช่วง ขวัญใจประชาชนชาวไทยและชาวจีน ตลอดจนถึงทุกๆ ท่าน ในระยเวลา 16 ปีที่ผ่านมา
หลังจากนั้น นายวุฒิชัย กล่าวว่า การดูแลแพนด้าในประเทศไทย มีการลงนามเอ็มโอยู และมีบันทึกชัดเจนว่าต้องทำอะไรบ้าง หลังจากนี้ขอรอเจ้าหน้าที่และผู้เชี่ยวชาญจีนเดินทางมาก่อน เพื่อแถลงร่วมถึงสาเหตุของการเสียชีวิต ซึ่งคาดว่าจะเดินทางมาให้เร็วที่สุด ซึ่งทางกงสุลจีนประจำเชียงใหม่ไปโทรศัพท์มาจะประสานในรายละเอียดต่างๆ แล้ว และในส่วนของท่าทีของจีนได้มีการแสดงความเสียใจผ่านมาอีเมล์ และพร้อมจะให้ความร่วมมือเต็มที่ในระหว่างการทำเอ็มโอยูร่วมกัน ส่วนกรณีการดูแลแพนด้าหลินฮุ่ยนั้นคงเป็นเรื่องของรัฐบาลสองประเทศ ซึ่งยังคงมีสัญญาที่ทำร่วมกันไว้และจะสิ้นสุดลงในวันที่ 12 ตุลาคม 2566
“ส่วนการเสียชีวิตของช่วงช่วงนั้น ในเบื้องต้นได้แจ้งพนักงานสวนสัตว์เชียงใหม่สวมชุดไว้อาลัย ตกแต่งบริเวณไว้อาลัย และในส่วนของรายละเอียดต่างๆ ต้องรอผู้เชี่ยวชาญจีน เพื่อกำหนดเป็นข้อกำหนดต่อไป เพื่อความรู้สึกที่ดีระหว่างกัน ซึ่งล่าสุดผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงใหม่โทรศัพท์และพร้อมประสานความช่วยเหลือเพื่อสานต่อความสัมพันธ์ต่อไป ส่วนการชดเชยกรณีการเสียชีวิตของช่วงช่วงนั้น คงต้องรอผลการชันสูตรของสองฝ่าย กรณีการชดเชยนั้นในการทำเอ็มโอยูมีการทำประกันภัยไว้ 15 ล้านบาทต่อตัว และมีการลงรายละเอียดไว้ในแง่การเสียชีวิตทุกรณี โดยบริษัทประกันจะมาร่วมตรวจสอบพร้อมกับผู้เชี่ยวชาญจีนและไทยในวันชันสูตร” นายวุฒิชัย กล่าว
นายวุฒิชัย กล่าวอีกว่า ปกติการตรวจสุขภาพแพนด้าเราวางแผนไว้ปลายปีนี้ โดยจะเชิญผู้เชี่ยวชาญจีนมาทุกครั้ง จากความสูญเสียครั้งนี้ ขอฝากถึงประชาชนว่า สวนสัตว์เชียงใหม่มีความรู้สึกเสียใจที่สุด และขอสัญญาว่าจะดูแลแพนด้าหลินฮุ่ยต่อไปอย่างดีที่สุด
ในขณะที่ น.สพ.สุเมธ กล่าวว่า ที่ผ่านมาองค์การสวนสัตว์ มีพัฒนาการในการดูแลคุณภาพสัตว์มาเรื่อยๆ ตั้งแต่ 30 ปีที่ผ่านมา จากที่เราไม่เคยสนใจในงานวิจัยและหลักการ แต่ปัจจุบันเรามีการดูแลเรื่องพฤติกรรมตามธรรมชาติ และการมีความสุขในชีวิตหรือไม่ ซึ่งน้องๆ ที่ดูแลแพนด้าทำดีที่สุดแล้วตามมาตรฐาน แต่เมื่อวันนี้มาถึง ในวันที่จากไปก็ต้องมี เราเคยคุยกันมาตลอด แต่ขอให้เป็นการจากไปที่มีประโยชน์และมีคุณค่า เราได้เรียนรู้อะไรจากเขา และหากพบข้อบกพร่องหลังการชันสูตรจะต้องแก้ไขต่อไป การเสียชีวิตของช่วงช่วงจะมีคุณค่ามากขึ้น และเป็นบทเรียนเพื่อการพัฒนาและดูแลหลินฮุ่ยต่อไป
ส.พญ.กรรณิการ์ กล่าวว่า ปกติแพนด้าจะมีอายุเฉลี่ย 14-20 ปี แต่ที่เลี้ยงในกรงจะมีอายุที่ยาวนานขึ้น ในส่วนของความรู้สึกจากการสูญเสียวันนี้ คงเหมือนทุกคนคือ เสียใจ อึ้งไปนิดหน่อย เพราะเขาแข็งแรงมาก เคยคิดกันว่าเพศเมียจะอ่อนแอกว่า แต่ไม่คิดว่าจะเป็นช่วงช่วง เหมือนเสียลูกชายคนหนึ่งไป เพราะเปรียบเป็นลูกคนแรกก่อนที่จะมีลูกสาวของตัวเอง การกระทำที่เกิดขึ้นที่ทำมาทุกวันเป็นสิ่งที่ไม่ต้องกลับไปแก้ไขแล้ว ในทุกเรื่องที่ดูแลแพนด้ามาตลอด เสียใจตรงที่ ไม่ทันได้ช่วย เร็วไป ไม่ทันได้แก้ไขเท่านั้นเอง ทั้งหมดคือรอทางการจีนมาไขคำตอบที่อยู่ในใจ
ส่วน น.สพ.เทวราช กล่าวว่า ยังไม่ทราบสาเหตุการตาย เพราะจากการเอ็มโอยู ยังไม่สามารถชันสูตรได้ จนกว่าทางการจีนจะมาถึง จึงยังไม่ทราบ ต้องรอจีน ที่ผ่านมาไม่มีสัญญานใดๆ ไม่มีอาการเลย เพราะจากการตรวจเลือดทุกอย่างดี ร่างกายสมบูรณ์ทั้งสภาพด้านนอก การกินอาหารปกติ ไม่มีอาการป่วยมาก่อน ส่วนที่บอกว่ามีการเอกซเรย์พบสิ่งผิดปกติในหลอดลมก็บอกไม่ได้ เพราะยังไม่ได้ชันสูตรใดๆ เลย การตรวจสุขภาพทุกวันตอนเช้าเพื่อดูร่างกาย การเจาะเลือดเดือนกรกฎาคม หรือทุก 3 เดือน เพราะอายุเพิ่มขึ้น เพื่อดูค่าเลือดและความสมบูรณ์ของผลเลือด ไม่พบความผิดปกติ จากการตรวจสอบประวัติครอบครัวของช่วงช่วงพบว่าจะเสียชีวิตในช่วงอายุ 20 ปี แต่ก็ยังไม่ใช่ข้อสรุปว่าจะเป็นส่วนหนึ่งหรือเกี่ยวข้องกับการตายของช่วงช่วงครั้งนี้หรือไม่
“เขามาในขณะที่ขณะเขานิ่งไปแล้ว ตอนนี้ที่ผมเจอคือเขานิ่งไปแล้ว อัตราการเต้นของหัวใจหยุดไปแล้ว สัตว์ป่าที่มีน้ำหนักตัว 170 กิโลกรัม เป็นเรื่องที่ช่วยลำบาก เพราะต้องใช้เครื่องกระตุกหัวใจด้วยไฟฟ้าเพราะความหนาของร่างกายค่อนข้างยาก และการที่เขาเป็นสัตว์ป่าเขามีความดุร้าย หากเข้าไปขณะยังไม่สลบการเข้าไปจะไม่ได้ ต้องตรวจสอบให้ดีจึงจะเข้าไปทำงานได้ ส่วนการดูแลหลินฮุ่ยหลังช่วงช่วงตาย เราก็สังเกตพฤติกรรมพบว่าการกินยังปกติ ไม่ได้น้อยลง แต่ในแง่ของสัตว์อาจจะยังไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น คือหลินฮุ่ยอาจจะยังไม่รู้ว่ามีอะไรหายไป
ทางด้านนางรัชนี กล่าวทั้งน้ำตาว่า ในฐานะนักวิจัย เรารักและดูแลเขามาดีที่สุด ขอให้ร่วมกันระลึกถึงเขาเสมอ เขาจากเราไปเร็วเกินไป สำหรับช่วงช่วงเราจะมีการตรวจฮอร์โมนของเขาตลอด และไม่พบฮอร์โมนความเครียดเลย เพราะเขาซุกซนตามธรรมชาติมาก ปีนี้อายุ 19 ปี หากเทียบกับคนถือว่าย่างเข้า 60 ปี แต่ยังผสมพันธุ์ได้อยู่ แม้จะถือว่าย่างเข้าสู่วัยชรา ก็ต้องรอการชันสูตรต่อไป
นายเฉลิมชัย กล่าวในนามทีมพี่เลี้ยงว่า ทุกคนช็อกมาก เพราะไม่มีใครคาดคิดมาก่อน ยังทำใจไม่ได้ เพราะเราทุกคนเลี้ยงเขาด้วยความรักและใกล้ชิดมาก เสียใจที่สุด
หลังจากนั้น น.สพ.สุเมธ ได้นำคณะเจ้าหน้าที่และสื่อมวลชนร่วมสังเกตการณ์พื้นที่ภายในส่วนจัดแสดง จุดที่ช่วงช่วงเสียชีวิต โดยทุกคนต่างมีสีหน้าเศร้าโศกเสียใจต่อการจากไปของแพนด้าขวัญใจของทุกคน โดยพนักงานสวนสัตว์เชียงใหม่ต่างพากันสวมใส่เสื้อผ้าไว้ทุกข์และมีสีหน้าเศร้าโศกต่อการสูญเสียช่วงช่วงแพนด้ายักษ์ที่ซุกซนและอารมณ์ดี ซึ่งเป็นที่รักของทุกคน เบื้องต้นคาดว่าจะมีการจัดกิจกรรมไว้อาลัยต่อการจากไปของช่วงช่วงเพื่อเปิดโอกาสให้แฟนคลับและเยาวชนที่มีความผูกพันและรักในสัตว์ป่าหายากที่สร้างความสุขให้กับทุกคนมาตลอดอายุขัย
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ในส่วนของกลุ่มแฟนคลับทั้งไทยและต่างประเทศ ต่างพากันโพสต์ไว้อาลัยในโซเชียลมีเดีย ถึงการจากไปของ ช่วงช่วง แพนด้ายักษ์ที่มีถิ่นพำนักในเมืองไทยด้วย
ทั้งนี้ช่วงช่วง เป็นแพนด้ายักษ์เพศผู้ เกิดเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2543 ที่ศูนย์วิจัยและอนุรักษ์แพนด้ายักษ์ เขตอนุรักษ์วู่หลง เมืองเฉินตู มณฑลเสฉวน สาธารณรัฐประชาชนจีน เกิดจากแพนด้าตัวผู้ชื่อ ชิงชิง และแพนด้าตัวเมียชื่อ ไป่แฉว ต่อมาในเดือนตุลาคม 2546 สาธารณรัฐประชาชนจีน ส่งมอบช่วงช่วงให้ประเทศไทยยืมจัดแสดงที่สวนสัตว์เชียงใหม่ ในฐานะทูตสันถวไมตรีไทย-จีน ร่วมกับ หลินฮุ่ย แพนด้ายักษ์เพศเมีย โดยมีชื่อไทยว่า ‘เทวัญ’ และมีชื่อล้านนาว่า ‘คำอ้าย’ โดยช่วงช่วง และหลินฮุ่ย มีลูกจากการผสมเทียม จำนวน 1 ตัว คือ หลินปิง ขวัญใจชาวไทยและชาวต่างประเทศ แต่ถูกส่งกลับไปสาธารณรัฐประชาชนจีนตามสัญญา และปัจจุบันมีลูกแฝด
