ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของ เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 ในประเทศไทยตั้งแต่ต้นปี 2563 ทำให้ไทย ต้องปิดประเทศ ทั้งทางบก อากาศและทะเล ในห้วงที่ผ่านมา ส่งกระทบต่อทุกภาคส่วนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะภาคเศรษฐกิจในเรื่องของการค้าชายแดนและผ่านแดนของไทยที่มีพรมแดนติดกับประเทศเพื่อนบ้านมีการปิดจุดผ่านแดนของไทยทั่วประเทศทั้งหมดจาก 97 จุด เหลือเพียง 28 จุด
กีรติ รัชโน อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ (คต.) เปิดเผยเมื่อเร็วๆ นี้ ว่า ช่วง 5 เดือนแรกปี 2563 การค้าชายแดนและผ่านแดนของไทย มีมูลค่า รวม 524,357 ล้านบาท ลดลง 9.71% เทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน แบ่งเป็นการส่งออก 305,725 ล้านบาท ลดลง 9.03% และการนำเข้า 218,632 ล้านบาท ลดลง 10.65% ทำให้ไทยเกินดุลการค้า 87,093 ล้านบาท
ที่น่าสนใจคือ ส่วนของการค้าชายแดน 4 ประเทศ มาเลเซีย เป็นคู่ค้าอันดับหนึ่ง มีมูลค่ารวม 87,854 ล้านบาท ลดลง 32.43% รองลงมาคือ ลาว มูลค่า 77,172 ล้านบาท ลดลง 6.59% เมียนมา มูลค่า 73,740 ล้านบาท ลดลง 10.96% และกัมพูชา มูลค่า 70,872 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 5.20%
สำหรับการค้าผ่านแดน พบว่า จีนเป็นคู่ค้าอันดับหนึ่ง มูลค่ารวม 90,740 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 15.74% รองลงมา สิงคโปร์ มูลค่า 36,102 ล้านบาท เพิ่มขึ้น 20.83%
ต่อมา รัฐบาลมีคำสั่งปลดล็อกเปิดจุดผ่อนปรนถาวรและชั่วคราวชายแดนทั่วประเทศ ภายหลังการควบคุมการแพร่ระบาดโควิด-19 อยู่ในสถานะที่ปลอดภัยมากขึ้น จังหวัดที่มีพรมแดนติดกับประเทศเพื่อนบ้านก็กลับมาคึกคักขึ้นเป็นลำดับ อย่างเช่นจังหวัดแม่ฮ่องสอนประเดิมเปิดจุดผ่อนปรน 3 จุดก่อน ได้แก่ จุดผ่อนปรนบ้านห้วยผึ้ง ต.ห้วยผา อ.เมือง จุดผ่อนปรนชั่วคราวช่องทางห้วยต้นนุ่น ต.แม่เงา อ.ขุนยวม และจุดผ่อนปรนบ้านแม่สามแลบ ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย เป็นการเปิดให้ทำการซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า โดยห้ามมีใครเข้ามาหรือออกจากประเทศโดยเด็ดขาด จะเปิดเฉพาะวันจันทร์ถึงวันพุธ
ขณะที่ วรพันธุ์ สุวัณณุสส์ ผู้ว่าฯสระแก้ว ก็มีการผ่อนผันเปิดจุดผ่านแดนถาวรบ้านคลองลึก ให้พ่อค้าแม่ค้าชาวกัมพูชาข้ามแดนมาดูทรัพย์สินภายในตลาดโรงเกลือ แต่จำกัดปริมาณรถผ่านเข้าออกไม่เกินวันละ 50 คัน ส่วนจุดผ่อนปรนอื่นๆ จะอนุโลมให้ขนส่งสินค้าประเภทเนื้อหมูสดและพืชผลทางการเกษตรได้เช่นกัน เพื่อเป็นการบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนทั้ง 2 ประเทศ หลังจากที่ก่อนหน้านี้ช่วงสิ้นเดือนมีนาคมที่ผ่านมา โดยสระแก้ว ปิดจุดผ่านแดนถาวร 2 จุด คือ จุดผ่านแดนถาวรบ้านคลองลึก อ.อรัญประเทศ จุดผ่านแดนถาวรบ้านเขาดิน อ.คลองหาด และจุดผ่อนปรนทางการค้าอีก 2 จุด คือ จุดผ่อนปรนบ้านหนองปรือ อ.อรัญประเทศ และจุดผ่อนปรนตาพระยา-บึงตากวน อ.ตาพระยา รวมถึงช่องทางธรรมชาติอีก 15 จุด และก็ได้ผ่อนผันเปิดจุดผ่านแดนถาวร ทั้ง 2 จุด ในวันที่ 15 กรกฎาคมที่ผ่านมา
พ่อเมืองสระแก้ว กล่าวว่า การเปิดด่านคลองลึก จะผ่อนผันให้ชาวกัมพูชาที่มีอาชีพค้าขายในตลาดโรงเกลือ ข้ามแดนเข้ามาดูแลทรัพย์สินของแต่ละคนได้ แต่ไม่อนุญาตให้เปิดร้านขายสินค้า ตลอดเวลาที่ข้ามแดนเข้ามาในฝั่งไทย จะมีเจ้าหน้าที่คอยควบคุมและตรวจตราอยู่ตลอดเวลา ส่วนชาวกัมพูชาที่ค้าขายแต่เดิม ตั้งแต่ก่อนปิดด่าน ยังคงสามารถค้าขายได้ตามปกติ
ขณะที่จุดผ่านแดนถาวรบ้านเขาดิน และจุดผ่อนปรนทางการค้าบ้านหนองปรือ จะผ่อนผันให้ขนส่งสินค้าประเภทเนื้อหมูสด ส่วนจุดผ่อนปรนตาพระยา-บึงตากวน ผ่อนผันให้ขนส่งสินค้าประเภทพืชผลการเกษตร
แต่ทั้งนี้ ชาวกัมพูชาที่จะข้ามแดนต้องมีเอกสารถูกต้องตามกฎหมาย และปฏิบัติตามข้อกำหนดควบคุมโรคของฝั่งไทยอย่างเคร่งครัด
รอม เซียม พ่อค้าชาวกัมพูชาเดินทางเข้ามาดูสินค้าในตลาดโรงเกลือเบญจวรรณ กล่าวว่า ดีใจที่ได้มีโอกาสเดินทางเข้ามาตรวจดูสินค้าของถูกทิ้งไว้ถึง 3 เดือน ขณะนี้รอให้ฝ่ายไทยอนุญาตให้เปิดร้านขายสินค้าได้ตามปกติ เนื่องจากในฝั่งประเทศกัมพูชาไม่มีงานทำ ที่สำคัญทรัพย์สินต่างๆ ได้ลงทุนไว้ในตลาดโรงเกลือฝั่งไทยจนหมดแล้ว เมื่อกลับไปอยู่ฝั่งกัมพูชาจึงไม่มีอาชีพทำ
จารุวัฒน์ เกลี้ยงเกลา ผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา พร้อมด้วย ปลัดจังหวัดสงขลา และหัวหน้าส่วนราชการ ลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมด่านศุลกากรบ้านประกอบ อ.นาทวี จ.สงขลา เมื่อเร็วๆ นี้ เพื่อเปิดให้บริการในการขนส่งเพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการ เนื่องจากบางรายเป็นผู้ส่งออกอาหารสด ได้แก่ กุ้งขาว และปลา ไปเจอกับการผ่านพิธีการส่งออกที่ด่านศุลกากรสะเดา มีปริมาณการจราจรคับคั่ง ผู้ประกอบการไม่สามารถส่งของได้ทันเวลาที่ประกันไว้กับลูกค้า และมีต้นทุนสูงขึ้น จึงต้องช่วยเหลือผู้ประกอบการ ด้วยการพิจารณาเปิดด่าน แห่งอื่น เพื่อการขนส่งสินค้า สร้างความมั่นใจด้วยมาตรการคัดกรองในเรื่องของไวรัสโควิด-19 อย่างเคร่งครัด
ส่วนเจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดสุรินทร์เตรียมความพร้อมเปิดตลาดชายแดนช่องจอม นำโดย ร.ต.อ.ฉัตรมงคล งามวิลัย รอง สว.ตม.จว.สุรินทร์ บูรณาการร่วมกับ เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองอำเภอกาบเชิง จ.สุรินทร์, เจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.กาบเชิง และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขตำบลด่าน อ.กาบเชิง จ.สุรินทร์ ได้เข้าตรวจสอบที่พักอาศัยของแรงงานกัมพูชาไปแล้ว ตรงบริเวณตลาดการค้าชายแดนช่องจอม อ.กาบเชิง จ.สุรินทร์ ตามมาตรการเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคในกลุ่มแรงงานต่างด้าว
ร.ต.อ.ฉัตรมงคลเปิดเผยว่า จากการลงพื้นที่ตรวจสอบกลุ่มแรงงานต่างด้าวส่วนใหญ่เป็นชาวกัมพูชา ที่พักอาศัยอยู่บริเวณตลาดการค้าชายแดนช่องจอม ปรากฏว่าไม่พบบุคคลที่มีอาการไข้สูง หรือมีอาการที่แสดงออกว่าสุ่ม
เสี่ยงต่อการติดเชื้อโควิด-19 และการกระทำที่เป็นความผิดตาม พ.ร.บ.คนเข้าเมืองหรือกฎหมายอื่นแต่อย่างใด
เมื่อช่องพรมแดนการค้าหลายแห่งเตรียมพร้อมขนาดนี้แล้ว เหลือเพียงให้ ศบค.เปิดไฟเขียวให้เต็มที่ รอวันที่สภาพการค้าชายแดนจะกลับมาคึกคักอีกครั้งหนึ่งในรูปแบบการค้าวิถีใหม่
