สุดฮือฮา! นักวิจัยลงเดินเท้า ค้นพบฟอสซิลหอยสองฝา อายุกว่า 200 ล้านปี ต้นน้ำลาว
เมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เจ้าหน้าที่สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต ร่วมกับชุมชนบ้านคะแนง หมู่ 10 ต.แม่ลาว อ.เชียงคำ จ.พะเยา ลงพื้นที่ทำการสำรวจงานวิจัยลักษณะงานวิจัยชาวบ้านคะแนง ในประเด็นสัตว์น้ำ ระบบนิเวศต้นน้ำลาว และเต่าปูลู เป็นครั้งที่สอง เพื่อศึกษาข้อมูลความสำคัญของต้นแม่น้ำลาวที่มีต่อชุมชน รวมถึงความหลากหลายของระบบนิเวศและสิ่งมีชีวิต เพื่อนำเสนอต่อหน่วยงานภาครัฐในการประกอบการพิจารณายุติการสร้างเขื่อนแม่น้ำลาวของกรมชลประทาน
โดยชาวบ้านพบ ฟอสซิลหอยในก้อนหิน ที่พบได้ทั่วไปในแม่น้ำลาว ก่อนจะนำตัวอย่างส่งให้ผู้เชี่ยวชาญทางธรณีวิทยาตรวจสอบพบว่าเป็น ฟอสซิลหอยสองฝา สกุล Daonella ผู้เชี่ยวชาญจึงร่วมกับคณะนักวิจัยชาวบ้านคะแนงลงพื้นที่ศึกษาลักษณะหินที่อยู่ในพื้นที่ต้นน้ำลาว
ดร.รัตนาภรณ์ ฟองเงิน อาจารย์ภาควิชาธรณีวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เปิดเผยว่า จากการสำรวจหินในลำห้วยแม่ลาว พบหินอยู่ 3 ชนิด หินที่พบเยอะที่สุดคือ หินตะกอนภูเขาไฟ หรือหินทราย ลักษณะออกสีเขียวๆ เนื้อแข็งมาก พวกนี้คือมีคุณค่าเพราะมีซากฟอสซิล ซากหอย จัดอยู่ในหมวดหินฮ่องหอย (Hong Hoi Formation) กลุ่มหินลำปาง Lampang Group จากที่ดูเป็นหอยสองฝา สกุล Daonella สามารถบอกช่วงอายุได้คือประมาณ 200 ล้านปี
ดร.รัตนาภรณ์กล่าวว่า ชนิดที่สองเป็น หินตะกอนภูเขาไฟสีแดง และชนิดที่สามคือ หินปูน ที่อยู่บนภูเขาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของภูลังกา หินปูนอย่างที่ชาวบ้านบอกกันมาว่าเป็นห้วยที่ไหลลงมาจากช่องหินปูน สุดห้วยเป็นตาน้ำผุดออกมา เป็นระบบน้ำผุดออกมาจากใต้ผิวดินกลายมาเป็นลำห้วยสาขาที่มาลงแม่น้ำลาว มีคุณค่าคือเป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำลำธาร นี่คือหินภาพรวมของต้นแม่น้ำลาว นอกจากนี้ ชาวบ้านยังพบฟันกรามของช้าง ซึ่งผู้เชี่ยวชาญทางธรณีวิทยาระบุว่าเป็นฟันกรามของช้าง สายพันธุ์ปัจจุบัน Elephas ด้วย
“นอกจากต้นน้ำลาวจะเป็นพื้นที่สำคัญทางธรณีวิทยา จากการพบซากของเปลือกหอยสองฝาแล้ว พื้นที่แห่งนี้หลายล้านปีเคยเป็นทะเล แผ่นเปลือกโลกได้เคลื่อนตัวจากการระเบิดของภูเขาไฟ จากลักษณะหินที่พบจาก 2 ใน 3 ชนิด สำหรับหอยสองฝาสกุล Daonella ที่เจอในหินสีเขียว อยู่ในชั้นกรวดในชั้นหินภูเขาน่าจะมีเยอะอยู่พอสมควร เพราะแค่เรานั่งอยู่ตามหาดหินก็เจอได้ง่าย
“หอยพวกนี้สามารถบอกช่วงอายุของมันได้แน่นอน เพราะฉะนั้นการพบเจอจึงมีคุณค่าทางธรณีวิทยาอยู่แล้ว การศึกษาที่ผ่านมาเวลาทีมนักวิจัยลงพื้นที่สนามก็จะไปตามหาฟอสซิลหอยเหล่านี้ พอเจอแล้วก็จะสามารถยืนยันว่ามันอยู่ในหมวดหินกลุ่มลำปาง สามารถบอกชื่อได้เลย มีคุณค่าทางธรณีวิทยาค่อนข้างสูง” ดร.รัตนาภรณ์กล่าว
ด้านนายปิ่นศักดิ์ ไชยวารินทร์ ผู้ใหญ่บ้านคะแนง หมู่ 10 กล่าวว่า ต้นน้ำลาวเป็นเสมือนเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยงชุมชน มีความสำคัญต่อชุมชนมาก จากการวิจัยครั้งนี้ก็ได้ชี้ให้เห็นว่ามีปลาที่อาศัยอยู่ต้นน้ำลาว 20 ชนิด เป็นปลาที่อาศัยอยู่เฉพาะพื้นที่ต้นน้ำ รวมถึงต้นน้ำลาวเป็นแหล่งที่อาศัยของเต่าปูลู สัตว์หายากใกล้สูญพันธุ์ ทางชุมชนบ้านคะแนงจะนำข้อมูลงานวิจัยเหล่านี้ยื่นให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการยุติการสร้างเขื่อนแม่น้ำลาว ที่ได้สร้างความกังวลให้คนในชุมชน
นายปิ่นศักดิ์กล่าวว่า ที่ผ่านมานายอำเภอเชียงคำได้ลงพื้นที่รับฟังเสียงของชุมชนในพื้นที่ตำบลแม่ลาว ชาวบ้านส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วยการกับสร้างเขื่อน เพราะในพื้นที่ ต.แม่ลาว ไม่ได้ประโยชน์จากการสร้างเขื่อนเลย มีแต่คนนอกพื้นที่ที่ได้ ตอนนี้เขื่อนแม่ลาวอยู่ในช่วงชะลอ แต่ไม่ใช่ยุติ หรือยกเลิก ไม่รู้จะกลับมาทำอีกเมื่อไหร่ แต่ชาวบ้านไม่เอาแน่นอน เพราะสร้างผลกระทบต่อชุมชน
