ชาวบางระกำเปลี่ยนวิกฤตแล้งเป็นโอกาส ขุด ‘แห้วนา’ ขาย กก.ละ 500-700 บ. รายได้อย่างปัง
เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ ที่บริเวณกลางทุ่งนา หลายจุดในพื้นที่หมู่ที่ 4 ตำบลหนองกุลา อำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งเป็นพื้นที่ที่ประชาชนกว่า 30 รายได้พลิกผืนนาหันมาทำการปลูกแห้วนาเพื่อขุดขายในช่วงฤดูแล้งระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงเดือนพฤษภาคม ทำให้บรรยากาศช่วงนี้จะคักคักมีประชาชนนำจอบ เสียม ตะกร้าและร่มกันแดดนำไปปักที่กลางทุ่งนาและนั่งขุดหาแห้วนา เพื่อนำไปจำหน่าย ซึ่งหากเป็นแห้วนาสดจำหน่ายได้เพียงกิโลกรัมละ 100 บาท แต่หากทำความสะอาด แปรรูปให้เป็นแป้ง จะสามารถขายได้ถึงกิโลกรัมละ 500-700 บาททำให้ชาวบ้านแถวนี้ระยะนี้ต่างพากันมาขุดแห้วนา เพื่อเป็นรายได้เลี้ยงครอบครัวจำนวนมาก
นางถนอม จันทร์เพ็ง อายุ 73 ปี บ้านดงกวาง หมู่ 3 ต.หนองกุลา กล่าวว่า กำลังขุดแห้วนา เป็นอาชีพเสริมรายได้ ทำเป็นประจำทุกปี แต่สำหรับปีนี้ ราคาจะลดลงเล็กน้อย คนรับซื้อบอกว่าราคารับซื้ออยู่ที่ 500-600 บาทเท่านั้น จากปกติ เคยขายได้ กิโลกรัมละ 700 บาท สาเหตุเนื่องมาจากว่า คนรับซื้อน้อยลง ประกอบกับผลผลิตมีจำนวนมากขึ้น สำหรับป้ามีอาชีพเป็นคนขุดแห้วนา ทำมาทุกปีขุดได้เฉลี่ยปี เกือบ 30 กิโลกรัม เลยมานั่งขุดตั้งแต่เช้าถึงเย็น จากนั้นนำแห้วไปทำความสะอาดและปั่น นำไปตากจนกระทั่งเป็นแป้งแห้วนำขายได้ราคาสูงกว่า
นางฉลวย คล้ายแก้ว อายุ 69 ปี ชาวบ้านหนองกุลา หมู่ 4 ต.หนองกุลา กล่าวว่า การทำนาแห้ว ไม่แตกต่างจากการทำนาซึ่งต้องใช้เวลาการทำ นานถึง 1 ปี คือช่วงปลูกประมาณ 8 เดือน เก็บเกี่ยว 4 เดือนเป็นอย่างต่ำ และจากนั้นรอจนกระทั่งต้นแห้วนา แห้งยุบลงก็จึงลงมือขุด ซึ่งปีนี้เพิ่งเริ่มขุดได้ในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งหากอยากได้ราคาดี ต้องขายเป็นแบบแห้วแป้ง แต่มาขั้นตอนการทำมากขึ้น คือหลังจากขุดแห้วนาได้ ต้องนำไปทำความสะอาด ใส่ครก หรือเครื่องบดแล้วกรองด้วยผ้าขาวบางกับน้ำ รอให้แป้งนอนก้นภาชนะ
จากนั้นนำแป้งไปตากแดดจนกระทั่งมันแห้ง ก็จะได้เนื้อแป้งนำไปจำหน่ายได้ ซึ่งในการขุด คนขุดหาแห้วนาส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงอายุ โดยเฉพาะคุณป้าบุญช่วย คนในหมู่บ้านมีอายุมากกว่า 80 ปี ก็ยังแข็งแรง คงยึดอาชีพการขุดหาแห้วนา ซึ่งสามารถขุดได้มาก 80 กิโลกรัม แต่สำหรับปีนี้เพิ่งจะเริ่มต้นในการขุด ก็สามารถขุดได้แล้ว 20 กิโลกรัม ซึ่งการขุดหาแห้วนา ต้องใช้ความอดทน กับการขุดหา และแสงแดดที่ร้อนตลอดทั้งวัน ไม่ง่ายวันหนึ่งคนขุดหาเก่ง ทำได้ 4-5 กิโลกรัมเท่านั้น ขึ้นอยู่กับว่าสภาพดิน พื้นที่และความถี่ของแห้วว่า จะลงหัวดีหรือไม่ดีเพียงใด
นางฉลวย กล่าว่า ต้นเริ่มทำอาชีพขุดแห้วนา มานานหลายสิบปี มาทำตามคนแก่ในหมู่บ้าน ออกมาขุดหาแห้วในช่วงนี้ จนสามารถขุดแห้วได้เก่งและเร็ว ส่วนการจัดแบ่งรายได้เจ้าของแปลงนา จะแบ่งเป็นสัดส่วนอย่างขุดแห้วได้ 3 กิโลกรัม จะให้คนขุดแห้ว 2 กิโลกรัม อีก 1 กิโลกรัมเป็นของเจ้าของนา บางที่ก็คิดค่าขุดจากแห้วที่ขุดได้กิโลกรัมละ 50 บาท ซึ่งการขุดหายแห้วไม่ได้ง่ายอย่างที่หลายคนคิดเพราะ ใน 1 วันจะขุดได้ 1-2 กิโลกรัมเท่านั้น ซึ่งหากนำไปขายสดจะได้เพียงกิโลกรัมละ 100 บาท
แต่หากอยากได้ราคาดีต้องนำมาขายแบบเป็นแป้ง โดยนำมาล้างทำความสะอาด นำแห้วปั่นให้เป็นแป้งนำมากรองด้วยผ้าขาวบาง รอจนกระทั่งแป้งตกตะกอนนำตะกอนแป้งขึ้นจากน้ำนำไปตากแดดประมาณ 4 แดด ให้แป้งแห้งสนิทดี จึงนำไปจำหน่ายในราคาอย่างต่ำกิโลกรัมละ 500 บาท กระบวนการตากต้องให้แป้งแห้งสนิท ถ้าแป้งไม่แห้งจะเกิดเป็นเชื้อรา เป็นผลเสียขายไม่ได้ เพราะแป้งดังกล่าวอาจขึ้นราได้
นางสมพร คำเสาร์ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกุลา กล่าวว่า ช่วงเดือนกุมภาพันธ์ -พฤษภาคม เมื่อถึงฤดูกาลขุดแห้ว ก็จะมีกลุ่มชาวบ้านเข้ามาขุดในพื้นที่ที่ทำนาแห้ว โดยแบ่งสัดส่วนกับเจ้าของแปลงตามข้อตกลง บางแปลงก็ให้ชาวบ้านเข้าไปขุด โดยคิดวันละ 50 บาท ซึ่งชาวบ้านในพื้นที่ตำบลหนองกุลา มีการทำนาแห้ว ประมาณ 30 ราย โดยเฉลี่ยก็พื้นที่ปลูกกว่า 50 ไร่ ปีหนึ่งได้แป้งแห้วจำนวนมาก เจ้าของแห้งนา บางคนสามารถนำไปขายได้โดยตรง แต่บางรายก็นำส่งกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกุลา ซึ่งจะมีการสต๊อกแป้งแห้ง เพื่อนำมาทำขนมจำหน่ายตลอดทั้งปี
โดยแป้งแห้ว สามารถจำหน่ายให้กับลูกค้าทั่วประเทศแล้ว คุณสมบัติของแห้วนาสามารถกินสดหรือนำไปต้มให้สุก บางรายก็นำมาทำเป็นยา เนื่องจากแห้วมีคุณสมบัติให้ฤทธิ์เย็น ช่วยในการปรับสมดุลของร่างกาย หัวแห้วมีแป้งจำนวนมาก เปลือก ให้สีและกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ โดยแห้วสามารถทำอาหารได้หลายอย่างโดยเฉพาะในกลุ่มขนมไทย นอกจากนี้ยังสามารถนำไปทำรีดเป็นเส้นแป้ง เพื่อทำเป็นก๋วยเตี๋ยวผัดไทยจำหน่ายได้ ซึ่งก็มีผู้ติดใจชื่นชอบแป้งที่ทำจากแห้ว จำนวนมาก
สำหรับผู้สนใจแป้งแห้วนา ติดต่อ นางสมพร คำเสาร์ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบ้านหนองกุลา 0818884015
