นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 挟天子以令诸侯/挾天子以令諸侯 xié tiānzǐ yǐlìnɡ zhū hóu (เสีย เทียนจื่อ อี่ลิ่ง จูโหว) โดย คำว่า 挟/挾xié (เสีย) แปลว่า บีบบังคับ ควบคุมตัว 天子tiānzǐ (เทียนจื่อ) แปลว่า โอรสสวรรค์ จักรพรรดิ 以令yǐlìnɡ (อี่ลิ่ง) แปลว่า ใช้สั่งการ 诸侯/諸侯zhūhóu (จูโหว) แปลว่า เจ้าผู้ครองนครรัฐ เจ้าเมือง เจ้าหน้าที่บ้านเมือง เมื่อนำมารวมกันแปลว่า ควบคุมฮ่องเต้ไว้เพื่อใช้ออกคำสั่งแก่เจ้านครรัฐต่างๆ ควบคุมตัวฮ่องเต้สั่งการใต้ฟ้า หรือแอบอ้างเจ้านายเพื่อให้บรรลุเป้าหมายของตน หรือแอบอ้างเบื้องสูงเพื่อแสวงหาผลประโยชน์ส่วนตนนั่นเอง
จีนในยุคปลายราชวงศ์ฮั่น 汉朝末年/漢朝末年Hàn cháo mònián (ฮั่นเฉามั่วเหนียน) บ้าน เมืองเกิดกลียุคครั้งใหญ่ ทำให้เกิดความโกลาหลเดือนร้อนไปทั่วแผ่นดิน โดยเฉพาะสองเหตุการณ์ที่ทำให้ราชวงศ์ฮั่นที่มีการสืบราชบัลลังก์อย่างต่อเนื่องมากว่าสี่ร้อยปีต้องอ่อนแอและจบสิ้นไปอย่างรวดเร็ว ก็คือ เหตุการณ์กบฏโพกผ้าเหลือง ที่สร้างความวุ่นวายในสังคมเป็นอย่างมาก และเหตุการณ์ช่วงชิงอำนาจภายในราชสำนัก แน่นอนว่าจะเกิดฝ่ายที่เสียผลประโยชน์จากเหตุการณ์นั้น แต่ก็จะเพิ่มโอกาสให้กับอีกฝ่ายหนึ่งเสมอ ความวุ่นวายในช่วงฮั่นตอนปลายเป็นโอกาสของเหล่าขุนศึกที่คุมกำลังทหารอยู่ตามชายแดนเมืองต่างๆ อ้างความวุ่นวายและซ่องสุมกองกำลัง ผู้ที่มีกำลังทหารกล้าแกร่งที่สุดในยุคนั้นก็คือ 董卓Dǒnɡ Zhuó โต่งจั๋ว (ตั๋งโต๊ะ) เขาได้โอกาสนำกองทัพชายแดนเข้าเมืองหลวงปราบปรามเหล่ากบฏผ้าเหลือง หลังจากนั้นก็นำกำลังเข้าวังเพื่อปราบปรามความวุ่นวายภายในราชสำนัก และจัดการเปลี่ยนตัวฮ่องเต้ใหม่ ทำให้โต่งจั๋วมีอำนาจล้นฟ้า สั่งการแทนฮ่องเต้ได้ ต่อมาเมื่อโต่งจั๋วถูกโค่นโดยกลุ่มของ 袁术/袁術 Yuánshù หยวนซู่ (อ้วนสุด) อำนาจทั้งหมดจึงตกอยู่ในมือของหยวนซู่แทน แต่ต่อมาก็ถูกกลุ่มของ 曹操 Cáocāo เฉาเชา(โจโฉ)โค่นอีกทอดหนึ่ง เฉาเชาเห็นความวุ่นวายในเมืองหลวง เห็นเหล่ายอดขุนศึกต้องมาตายมากมาย จึงกลัวว่าตนเองจะมีชะตาเดียวกัน จึงได้ย้ายเมืองหลวงซึ่งก็เป็นฐานกำลังหลักของตนเอง และเชิญฮ่องเต้เสด็จไปประทับยังเมืองหลวงใหม่ อำนาจฮ่องเต้ที่แท้จริงจึงตกไปอยู่ในมือของเฉาเชาแต่เพียงผู้เดียว เฉาเชาก็จะอ้างราชโองการของฮ่องเต้สั่งการข้าราชการทั่วแผ่นดิน นี่จึงเป็นที่มาของคำว่า 挟天子以令诸侯/挾天子以令諸侯 ควบคุมฮ่องเต้สั่งการใต้ฟ้า และคำนี้ก็ใช้กับบุคคลทั่วไปที่ชอบแอบอ้างคำสั่งเจ้านายเพื่อมาบังคับผู้ร่วมงาน หรือผู้ใต้บังคับบัญชาของตน
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้
成语比喻：用领导的名义按自己的意思去指挥别人。
成語比喻：用領導的名義按自己的意思去指揮別人。
Chénɡyǔ bǐyù：Yònɡ lǐnɡdǎo de mínɡyì àn zìjǐ de yìsi qù zhǐhuī biérén.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: โย่ง หลิงเต่า เตอะ หมิงอี้ อั้น จื้อจี่ เตอะ อี้ซือ ชวี้ จื่อฮุย เปี๋ยเหริน
สุภาษิตเปรียบว่า อ้างคำสั่งของของเจ้านายไปควบคุมสั่งการผู้อื่นตามประสงค์ของตนเอง
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
他命令我自己去完成这项工作, 就像挟天子以令诸侯一样, 我相信老板一定不会这样做的。
他命令我自己去完成這項工作, 就像挾天子以令諸侯壹樣, 我相信老板一定不會這樣做的。
Tā mìnɡlìnɡ wǒ zìjǐ qù wánchénɡ zhè xiànɡ ɡōnɡzuò, jiù xiànɡ xié tiānzǐ yǐ lìnɡ zhūhóu yīyànɡ, wǒ xiānɡxìn lǎobǎn yīdìnɡ bù huì zhèyànɡ zuò de.
ทา มิ่งลิ่ง หวั่ว จื้อจี่ ชวี้ หวานเฉิง เจ้อ เซี่ยง กงจั้ว,จิ้ว เซี่ยง เสีย เทียนจื่อ อี่ลิ่ง จูโหว อีย่าง,หวั่ว เซียงซิ่น เหล่าป่าน อีติ่ง ปู๋ฮุ่ย เจ้อย่าง จั้ว เตอะ.
เขาสั่งให้ฉันไปทำงานให้เสร็จด้วยตัวเอง มันก็เหมือนแอบอ้างโอรสสวรรค์แล้วสั่งการเจ้าเมืองดีๆนี่แหละ ฉันเชื่อว่าเจ้านายไม่ได้สั่งเช่นนี้แน่ๆ
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
