บก.ลายจุด ยกประสบการณ์ แนะ ‘อาร์ต พศุตม์’ บริจาคชุดนักเรียนไม่ง่าย จัดระเบียบไม่ดีต้นทุนสูง
จากกรณีที่กลุ่มนักเรียนเลว และภาคีนักเรียน KKC ออกแคมเปญชวนให้นักเรียนแต่งชุดไปรเวตไปโรงเรียนในวันที่ 1 ธันวาคมที่ผ่านมา ซึ่งเป็นวันเปิดเทอม ก่อนจะนัดทำกิจกรรมที่หน้ากระทรวงศึกษาธิการ นำชุดนักเรียนไปแขวนคืนให้กับกระทรวง
ทำให้ อาร์ต พศุตม์ บานแย้ม นักแสดงหนุ่ม ออกมาประกาศว่า ถ้าไม่เอาชุดนักเรียนแล้ว ก็ขอ จะนำไปให้เด็กบนเขาที่ต้องการ ทั้งยังบอกว่า เคยนำชุดนักเรียนไปบริจาคแล้ว ยังมีอุปกรณ์กีฬา ชุดอื่นๆ อีก
ในเรื่องนี้ ทำให้ บก.ลายจุด – สมบัติ บุญงามอนงค์ ออกมาทวีตให้ข้อคิดเห็นกรณีนี้รัวๆ ถึงแนวทางในการรับบริจาคชุดนักเรียน และส่งต่อ ในฐานะผู้มีประสบการณ์การทำงานด้านนี้ โดยว่า
“การประกาศรับชุดนักเรียน
ต้องระบุให้ชัดเป็นชุดนักเรียนสภาพไหน กางเกงสีอะไร เพราะชุดนักเรียนของไทยมีหลายแบบ คนบริจาคส่วนใหญ่เป็นคนมีฐานะ ชุดนักเรียนในชนบทส่วนใหญ่ต้องการสีกากี
มีคำถามต่อว่าเสื้อปักชื่อโรงเรียนรับมั้ย ต้องเอาออกก่อนมั้ย ?
มูลนิธิกระจกเงาเคยติดต่อบริษัทผงซักฟอกชื่อดังเพื่อทำโครงการเอาชุดนักเรียนมือสองไปซักก่อนแล้วค่อยจัดส่งต่อ แต่ก็ทำไม่สำเร็จ สุดท้ายต้องให้ผู้บริจาคซักชุดนักเรียนมาก่อนบริจาคและคัดสภาพที่มั่นใจว่าส่งต่อได้ เพื่อลดการจัดการ
นอกจากครูดอยที่ถูกมองเป็นผู้เสียสละแล้ว ครูในสลัม อย่างครูประทีป อึ้งทรงธรรม ก็เป็นผู้หนึ่งในตำนานครูผู้เสียสละ จากการทำโครงการโรงเรียนวันละบาท จนได้รับรางวัลแมกไซไซ และเอาเงินรางวัลนั้นมาตั้งมูลนิธิดวงประทีปในปัจจุบัน ดูแลชุมชนสลัมคลองเตยอย่างยาวนาน
การจัดการพื้นที่ของบริจาค
ถ้าอาร์ต พศุตม์ เปิดรับบริจาคชุดนักเรียนจริง ต้องเตรียมพื้นที่ในการจัดเก็บกล่องพัสดุ และพื้นที่ในการคัดแยกชุดนักเรียน โดยการคัดแยกเบื้องต้นจะต้องแยกสีกางเกงนักเรียน และสภาพที่คิดว่าส่งต่อได้ ส่วนเสื้อผ้าที่ไม่เข้าเกณฑ์จะทำยังไงต่อ
ในกรณีชุดนักเรียนที่เก่าและไม่อยู่ในสภาพที่จัดส่งได้ จะทำยังไงต่อ ถ้าทิ้งถังขยะถ้าเยอะรถขยะจะไม่ยอมรับไปทิ้ง ต้องเหมารถคันละ 1,200 บาท จัดเป็นขยะชิ้นใหญ่ แต่ทำให้ถูกต้องควรนำไปเป็นขยะเชื้อเพลิงเพื่อไปผลิตกระแสไฟฟ้าและไม่ก่อให้เกิดไมโครพลาสติก
นิยามคำว่า “โรงเรียนบนดอย” อาจไม่ใช่ประเภทที่ต้องใช้ 4WD ขับขึ้นไป แต่อาจหมายถึงโรงเรียนที่ปัจจุบันสามารถขับรถปกติเข้าถึงได้แล้ว แต่เด็กนักเรียนเหล่านี้เป็นเด็กชาติพันธุ์ที่ขยับถิ่นฐานลงมาอยู่ข้างล่างแล้ว
ครูดอย ที่เป็นตำนานและยังมีชีวิตอยู่คือ ครูแดง เตือนใจ ดีเทศน์ เรียนจบจุฬาฯ แต่ไปเป็นครูบนดอย พูดภาษาชาวเขาได้หลายภาษา เป็น NGOs ที่โรแมนติกที่สุดคนหนึ่ง โลกสวยชนิดหาตัวจับได้ยาก
จำนวนและขนาดชุดนักเรียน
อาร์ต ต้องแยกชุดนักเรียนตามขนาดให้ชัดเจน จากนั้นประสานงานไปที่โรงเรียนบนดอย (ติดต่อใคร ?) ชี้แจงวัตถุประสงค์ในการบริจาค และถ้าครู OK ก็ขอให้ช่วยส่งจำนวนนักเรียนและขนาดชุดนักเรียนของเด็กทุกคน (ทำแบบฟอร์ม)
คำถามต่อไปคือ จัดส่งยังไง จะไปมอบเองหรือไปรษณีย์
ที่เราพูดถึงครูบนดอย ส่วนใหญ่เป็นครู กศน. หรือไม่ก็ ตชด. มี น.ร.อยู่ประมาณ 10-20 คน เป็นหมู่บ้านชาวเขาขนาดเล็กที่มีบ้านห่างไกลจากโรงเรียนของสปฐ เดินทางไม่สะดวกจึงจำเป็นต้องมีครูบนดอย ต่อมาชาวบ้านแก้ปัญหาโดยเช่าหอพักข้างล่างให้ลูกแทน
รับบริจาคอะไรบ้าง ?
นอกจากชุดนักเรียนแล้ว รองเท้า เข็มขัด กระเป๋า หนังสือเรียนเก่า เอามั้ย
การจัดส่งจะมารูปไปรษณีย์ ถ้าส่งมาเยอะทางไปรษณีย์จะติดต่อให้เราเอารถไปรับที่ไปรษณีย์ใกล้บ้าน เตรียมหารถและคนไปขนด้วย
ต้นทุนในการบริหารจัดการของบริจาค
ทุกกระบวนการมีต้นทุนที่ต้องคำนวณ การจัดส่งชุดนักเรียนมือสองไปยังโรงเรียนเป้าหมาย ซึ่งต้องมีการประสานงานกันอย่างละเอียด และค่าจัดส่งเป็นอีกต้นทุนหนึ่ง หากระบบจัดการทั้งระบบขาดประสิทธิภาพ ต้นทุนชุด น.ร.มือสองจะไม่ถูกกว่าซื้อใหม่
ครู กศน.ที่สอนเด็กชาวเขา ส่วนใหญ่เป็นเด็กในชุมนุมเองที่เรียนจบมาแล้ว เพราะจะได้ไม่มีปัญหาเรื่องการเดินทาง การปรับตัว การสื่อสาร
หอพักเด็กชาวเขา
จะไม่เหมือนหอพักที่เรารู้จัก จะเป็นบ้านกินอยู่ร่วมกันไปโรงเรียนพร้อมกัน อาจมีชาวบ้านหรือมูลนิธิขนาดเล็กทำหน้าที่ดูแล เด็กส่วนใหญ่เป็นเด็กชั้นประถม สิ่งนี้เกิดขึ้นในกรณีที่ยังมีหมู่บ้านชาวเขาที่ไม่สะดวกเดินทางลงมาเรียนที่โรงเรียน
แต่ถ้าจะพูดถึงคนในตำนานอย่างครูแดง ครูประทีป ที่สอนหนังสืออยู่บนภูเขาและในสลัม ต้นตำรับครูผู้เสียสละต้องยกให้ครูโกมล คีมทอง บัณฑิตครุศาสตร์ จุฬาฯ ที่ไปทำศูนย์เด็กให้กับคนทำเหมืองที่ภาคใต้ จนถูกลอบสังหาร ส.ศิวรักษ์ จึงได้ชวนคนจัดตั้งมูลนิธิโกมล คีมทอง ขึ้นมาเพื่อสนับสนุนคนหนุ่มสาว
แม้แต่ครูหยุย ก็ถือเป็นต้นแบบของครูผู้เสียสละ แกทำงานกับเด็กเร่ร่อน ลูกกรรมกรก่อสร้าง เรียกได้ว่าคนหลังยุค 14 ต.ค. จำนวนหนึ่งเกิดสำนึกสาธารณะและพยายามเข้าไปอุดช่องว่างทางสังคม ภาพจำของผมกับครูหยุยแกเป็นคนที่สุดยอด แต่พอแกเป็นนักการเมืองช่างแตกต่าง ทั้งเสียดายและเสียใจ”
ขณะที่ อาร์ต ก็ออกมาโพสต์อินสตาแกรม รับสารดังกล่าวว่า “ผมได้รับสารจากพี่แล้วนะคับ ขอบคุณมากๆ สำหรับคำแนะนำ แต่พี่คงไม่รู้ว่าผมทำมาหลายโครงการแล้ว แต่ไม่ได้รับความสนใจขนาดนี้ แต่จะให้ดี พี่ บก.ลายจุด มาช่วยผมทำด้วย มาช่วยผมลงพื้นที่ น่าจะดีสุดๆ นะคับ ทุกอย่างคงผ่านไปด้วยดีนะคับ ถ้าได้ผู้ใหญ่ที่มีความรู้แบบพี่มาร่วมโครงการด้วย กราบขอบพระคุณ สำหรับคำแนะนำ และมันมีวิธีง่ายๆ เลยครับ เช่นการแยกชุดแยกเสื้อ ไว้เจอกัน ผมจะบอกนะคับ”
