ในที่สุดการประกาศ ‘ยุบสภา’ ในรัฐบาลพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็มาถึงเมื่อจันทร์ที่ 20 มีนาคม พุทธศักราช 2566 นับเป็นการยุบสภาครั้งที่ 15 ในประวัติศาสตร์การเมืองไทย (อ่าน ย้อนชนวน ‘ยุบสภา’ 15 ครั้ง จากยุคพระยาพหลฯ ถึงรัฐบาลประยุทธ์)
เป็นข่าวใหญ่ที่ต้องถูกบันทึกไว้บน ‘หน้า 1’ หนังสือพิมพ์ทุกฉบับ
ก่อนจะถึงพรุ่งนี้ ‘มติชนออนไลน์’ ชวนย้อนอ่านพาดหัวหน้า 1 หนังสือพิมพ์มติชน ที่ร่วมจดจารเหตุการณ์สำคัญของประเทศนับแต่ก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ.2521
ดังนั้น การยุบสภาครั้งแรกบนหน้า 1 มติชน คือ การยุบสภาในยุค พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ เมื่อ พ.ศ.2526 ซึ่งเป็นการยุบสภาครั้งที่ 5 ของไทย เมื่อ 19 มีนาคม 2526 โดยมีเหตุเนื่องจากเกิดความขัดแย้งอย่างรุนแรงในปัญหาการแก้ไขรัฐธรรมนูญ เพื่อเปลี่ยนวิธีการเลือกตั้ง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประชาชนและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ต่างมีความเห็นแตกต่างกันไปหากให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามวิธีการใหม่ อาจนำไปสู่ความขัดแย้งและรุนแรงทางการเมือง รวมถึงความเสื่อมโทรมทางเศรษฐกิจ สังคม ความสามัคคีของคนในชาติ และการปกครองระบอบประชาธิปไตยได้
ยุบสภา 2526 : เปรมอ้อนประชาชนอีก ยุบสภาเพราะ ‘คุณขอมา’
มติชนพาดหัวหลัก หน้า 1 ฉบับจันทร์ที่ 21 มีนาคม พ.ศ.2526 ถึงการยุบสภา 19 มีนาคม ว่า เปรมอ้อนประชาชนอีก ยุบสภาเพราะคุณขอมา ส่วนพาดหัวรอง ระบุว่า เปรมมีสาส์นถึงประชาชน อ้างยุบสภาเพื่อความต้องการของคนส่วนใหญ่ และช่วยให้ชาวบ้านหายสับสน พิชัย รัตตกุล หารือคึกฤทธิ์วางแผนสู้ต่อ งงแผนยุบสภา ลึกลับ ไตรรงค์เผยรัฐบาลออกพระราชกำหนดแก้ไขการเลือกตั้งก่อนยุบสภา
ยุบสภา 2529 : ‘พรรคแตกเป็นเสี่ยง’ แฉกลางสภารมต.ทุ่มซื้อเสียง
หลังจากนั้น หนังสือพิมพ์ทุกฉบับ ยังได้บันทึกเหตุการณ์ยุบสภาในรัฐบาลพลเอกเปรมอีกครั้ง ซึ่งนับเป็นครั้งที่ 6 ในประวัติศาสตร์ นั่นคือ การยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ.2529 เนื่องจากรัฐบาลได้ออกพระราชกำหนดแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติการขนส่งทางบก พ.ศ.2522 พ.ศ.2529 ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกสภาทั้งรัฐบาลและฝ่ายค้านได้ลงมติไม่รับพระราชกำหนดดังกล่าว ซึ่งรัฐบาลเห็นว่าเกิดจากความขัดแย้งทางการเมืองของพรรคการเมืองบางพรรค หากให้สภาผู้แทนราษฎรชุดนี้ทำหน้าที่ต่อไปอาจเกิดผลกระทบต่อนโยบายของรัฐบาลอย่างรุนแรง และกระทบถึงประโยชน์ส่วนรวมของประเทศ
มติชน ฉบับวันศุกร์ที่ 2 พฤษภาคม 2529 พาดหัว พรรคการเมืองแตกแยก / 27 กรกฎาคมเลือกตั้งใหญ่ พร้อมข้อความตัวเบิ้ม ด่วน! เปรมยุบสภาแล้ว ถูกหักหลัง คว่ำ พ.ร.ก.
ต่อมา ฉบับวันที่ 3 พฤษภาคม 2529 พาดหัวหลัก อ้างเหตุยุบสภา พรรคแตกเป็นเสี่ยง เลือกตั้งใหญ่ 27 กรกฎา ส.ส.วิ่งหัวปั่น-หาเสียง! แฉกลางสภา รมต. ทุ่มซื้อเสียง
ยุบสภา 2531 : ยุบสภาบนทาง 2 แพร่งของ ‘เปรม’
ถัดมาเป็น การยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 29 เมษายน พ.ศ.2531 เนื่องจากรัฐบาลเห็นว่าเกิดความขัดแย้งกันอย่างรุนแรงของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของพรรคการเมืองบางพรรค ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดความไม่มั่นคงในเสถียรภาพของรัฐบาลอันส่งผลให้เกิดอุปสรรคในการบริหารราชการแผ่นดิน และการพัฒนาประเทศ
มติชนพาดหัว ยุบสภา เลือกตั้งใหม่ 24 ก.ค.นี้ ! คาดเงินสะพัดพันล้าน
หน้า 3 ยังมีสกู๊ป บนทาง 3 แพร่งของ ‘เปรม’ เหนือกว่าปรับครม.
ยุบสภา 2535 : คืนอำนาจปวงชน ชวนทุกคนไปเลือกตั้ง หลังวิกฤตพฤษภา
ต่อมา เป็นการยุบสภาครั้งที่ 8 เมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ.2535 สืบเนื่องจากการสืบทอดอำนาจของคณะ รสช. ซึ่งทำให้เกิดวิกฤตทางการเมืองอย่างรุนแรง จากเหตุการณ์ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2535 โดยมีการเรียกร้องให้พลเอก สุจินดา คราประยูร ลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรีในขณะนั้น และได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง อานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี เพื่อจัดให้มีการจัดตั้งคณะรัฐมนตรีเป็นการเฉพาะกิจ เพื่อจะได้ใช้กระบวนการทางรัฐสภาและรัฐธรรมนูญ คืนอำนาจให้กับประชาชน ซึ่งในขณะนั้นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่ได้รับเลือกตั้งและจะจัดตั้งรัฐบาลไม่ได้รับการยอมรับจากประชาชน ดังนั้นเพื่อเป็นการแก้ปัญหาวิกฤตทางการเมือง รัฐบาลจึงได้ดำเนินการยุบสภาเพื่อให้มีการเลือกตั้งทั่วไปใหม่
มติชน ฉบับวันพุธที่ 1 กรกฎาคม 2535 หน้า 2 พาดหัว คืนอำนาจปวงชน ชวนทุกคนไปเลือกตั้ง อาทิตย์ 13 กันยา 08.00-15.00 น. เข้าคูหากาบัตร เปิดตัวขุนพลธุรกิจลุยเลือกตั้ง พร้อมด้วยข่าวพรรคพลังธรรมชูธง ดัน ‘จำลอง’ เป็นนายกฯ
ยุบสภา 2538 : ชวน เปิดทำเนียบแจงเหตุ
ต่อมา มีการยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ.2538 ในยุคชวน หลีกภัย เนื่องจากสภาผู้แทนราษฎร ประกอบด้วยพรรคการเมืองหลายพรรค แต่ปรากฏว่าเกิดความแตกแยกในหลายพรรคการเมืองและระหว่างพรรคร่วมรัฐบาลจนไม่สามารถจะดำเนินการในทางการเมืองได้อย่างมีเอกภาพ
ยุบสภา 2539 : บรรหาร หักดิบ สั่งยุบ
จากนั้นเพียง 1ปี เกิดการยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ.2539 ในยุค บรรหาร ศิลปอาชา ภายหลังมีการอภิปรายไม่ไว้วางใจ ระหว่างวันที่ 18-20 กันยายน พ.ศ.2539 โดยฝ่ายค้านเน้นอภิปรายที่ตัวบรรหาร เรื่องประเด็นสัญชาติ เมื่อการอภิปรายสิ้นสุดลง ที่ประชุมพรรคร่วมรัฐบาลมีมติร่วมกันว่าจะขอให้นายบรรหาร ศิลปอาชา ลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ซึ่งบรรหาร ศิลปอาชา ก็ประกาศผ่านสื่อว่าจะลาออกภายใน 7 วัน โดยระหว่างนั้นจะพิจารณาบุคคลที่เหมาะสมขึ้นมาเป็นนายกรัฐมนตรีแทน ก่อนจะเปลี่ยนใจประกาศยุบสภาในท้ายที่สุด
มติชน ไดคัท ภาพบรรหาร ศิลปอาชา เต็มตัว ขึ้นหน้า 1 พร้อมคำแถลงยุบสภา
ยุบสภา 2543 : เศรษฐกิจเป็นเหตุ
สำหรับการประกาศยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ.2543 มีเหตุมาจากสถานการณ์ทางการเมืองตอนปลายในสมัยรัฐบาล ชวน หลีกภัย โดยก่อนการยุบสภา ได้เกิดวิกฤตเศรษฐกิจในปี 2540 และความไม่พอใจในการบริหารประเทศของรัฐบาล โดยเฉพาะเมื่อเศรษฐกิจเกิดการหดตัวอย่างรุนแรงในช่วงต้นปี 2542 อันเนื่องมาจากการดำเนินงานตามเงื่อนไขของกองทุนการเงินระหว่างประเทศ
ยุบสภา 2549 : ทักษิณ คืนอำนาจประชาชน
เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2549 ภายหลังเกิดการชุมนุมสาธารณะตั้งข้อเรียกร้องในทางการเมือง และได้ขยายตัวไปอย่างกว้างขวาง ส่อเค้าว่าจะมีการเผชิญหน้าจนอาจปะทะกับฝ่ายที่ไม่เห็นด้วย และอาจมีการสอดแทรกฉวยโอกาสจากผู้ที่ประสงค์จะเห็นความไม่สงบเรียบร้อยในบ้านเมือง แม้รัฐบาลได้พยายามแก้ไขปัญหาด้วยการเปิดให้มีการอภิปรายทั่วไป โดยไม่มีการลงมติในที่ประชุมรัฐสภาก็ไม่อาจแก้ไขปัญหาที่แตกต่างกันระหว่างผู้ชุมนุมเรียกร้องกับรัฐบาลได้ สภาพดังกล่าวย่อมไม่เป็นผลดีต่อเศรษฐกิจของประเทศ ในที่สุด พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร จึงตัดสินใจประกาศยุบสภา
มติชน หน้า 1 พาดหัว ทักษิณ อ้างเหตุหวั่นจลาจล ยุบสภา พร้อมหน้าใน ตีพิมพ์แถลงการณ์ฉบับเต็มสำนักนายกฯ ยุบสภา-คืนอำนาจประชาชน
ยุบสภา 2554 : อภิสิทธิ์ อ้อนลา จวกการเมืองนอกรัฐธรรมนูญ
เมื่อเกิดการยุบสภา 10 พฤษภาคม พ.ศ.2554 ในอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี หน้า 1 มติชน พาดหัวหลัก จวกการเมืองนอกรธน. มาร์คอ้อนลา ยุบสภาแล้ว-เลือกตั้ง 3 กค. สมัคร ส.ส.บัญชี 19-23 พ.ค. ยิ่งลักษณ์โอนหุ้นชิงนายกฯ
ยุบสภา 2556 : ยิ่งลักษณ์สั่งยุบ สุเทพขีดเส้น ตั้งนายกฯคนกลาง
การยุบสภาครั้งล่าสุด ก่อนถึงยุคประยุทธ์ จันทร์โอชา เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ.2556 หลังจากกลุ่มผู้ชุมนุมจากหลายภาคส่วนร่วมกันเดินขบวนกดดันเจ้าหน้าที่รัฐตามสถานที่ราชการต่างๆ คัดค้านการออกร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรม กระทั่ง ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร จึงตัดสินใจประกาศยุบสภา
และนี่คือหน้า 1 หนังสือพิมพ์มติชรายวันในช่วงเวลาดังกล่าว
