รู้จัก ‘คลองสุเอซ’ เส้นทางเดินเรือประวัติศาสตร์ 151 ปี ที่กำลังทำให้ทั่วโลกปั่นป่วน
จากกรณี สั่นสะเทือนคนไปทั่วโลก เมื่อ เรือสินค้าเอเวอร์กรีน เรือบรรทุกคอนเทนเนอร์ขนาดยาว 400 เมตร เจอกับพายุทรายพัด จนเสียหลัก เกยติ่งจนขวาง คลองสุเอซ ที่ถูกขุดเชื่อมทะเลแดงกับเมดิเตอร์เรเนียน ในอียิปต์ ซึ่งเป็นเส้นทางเรือที่สำคัญ ตั้งแต่ 23 มีนาคม ที่ผ่านมา
ส่งผลกระทบต่อการค้าของทั่วโลก เพราะมีเรือขนสินค้า ทั้งคอนเทนเนอร์ และเชื้อเพลิง ที่จ่อรออยู่หลายร้อยลำเข้าไปแล้ว และยังทำให้ราคาน้ำมัน ปรับตัวขึ้น เนื่องจากกังวลว่าจะติดอยู่หลายสัปดาห์
ซึ่งแม้ว่าจะใช้วิธีใดๆ ทั้งลากจูง หรือขุดทราย ก็ยังไม่สามารถนำเรือออกมาได้ กระทั่ง ประธานาธิบดีของสหรัฐ ก็ยังออกมากล่าวว่า จะดูว่าจะสามารถช่วยอะไรได้บ้าง
พายุทรายทำ เรือสินค้ายักษ์ ขวางคลองสุเอซ ปั่นป่วนการขนส่งโลก ราคาน้ำมันดีดตัวขึ้น
สำหรับคลองสุเอซ นับได้ว่าเป็นคลองประวัติศาสตร์ ที่ถูกเปิดใช้มานานกว่า 150 ปี เป็นเส้นทางขนส่งสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ที่มีช่วงเวลาแห่งความวุ่นวายมากที่สุด
ในคอลัมน์ ต่างประเทศ ของ มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับ 15-21 พฤศจิกายน 2562 ระบุไว้ว่า
“คลองขนส่งที่สร้างขึ้นโดยมนุษย์ถูกขุดขึ้นระหว่างปี 1859 ถึง 1869 เป็นโครงการอันแสนทะเยอทะยานเพื่อเชื่อมโยง “ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน” และ “ทะเลแดง” เข้าด้วยกัน มีจุดประสงค์เพื่อร่นระยะทางเส้นทางการค้าระหว่างยุโรปและเอเชียที่กำลังเติบโตในเวลานั้น
เฟอร์ดินานด์ เดอ เลสเซปส์ นักการทูตชาวฝรั่งเศสผู้เป็นต้นคิดโครงการขุดคลองสุเอซขึ้นตามแนวคิดของฟาโรห์ ที่ต้องการสร้างคลองดังกล่าวขึ้นตั้งแต่เมื่อ 4,000 ปีก่อน ระบุว่าคลองสุเอซนั้นไม่ใช่อภิสิทธิ์ของชาติใดชาติหนึ่ง
“มันเป็นหนี้บุญคุณ และเป็นสมบัติของความทะเยอทะยานแห่งมนุษยชาติ” เดอ เลสเซปส์ ระบุในสุนทรพจน์เมื่อปี 1864
ชาวอียิปต์นับล้านคนใช้อูฐและล่อเป็นสัตว์ขนส่ง ทำงานก่อสร้างด้วยอุปกรณ์พื้นฐาน ระยะเวลายาวนานนับ 10 ปี มีผู้เสียชีวิตในโครงการดังกล่าวหลายหมื่นคน
เรือลำแรกแล่นผ่านคลองความยาว 164 กิโลเมตร เป็นครั้งแรกในวันที่ 17 พฤศจิกายน 1869 ร่นระยะเวลาและความเสี่ยงจากการล่องเรืออ้อมทวีปแอฟริกาลงได้
ทว่าประวัติศาสตร์ของคลองสุเอซกลับเต็มไปด้วยความวุ่นวายในภูมิภาคตะวันออกกลางอันเปราะบางแห่งนี้
ความวุ่นวายแรกเกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม 1956 เมื่อกามาล อับเดล นาสเซอร์ ประธานาธิบดีอียิปต์ผู้มีนโยบายสนับสนุนความเป็นหนึ่งเดียวกันของภูมิภาคอาหรับ ท้าทายผลประโยชน์ของอังกฤษและฝรั่งเศส ยึด “บริษัทคลองสุเอซ” ผู้บริหารจัดการคลองสุเอซเป็นของอียิปต์ในทันที
แม้ความนิยมในตัวประธานาธิบดีนาสเซอร์ในประเทศจะเพิ่มสูงขึ้น แต่นั่นเป็นชนวนของวิกฤตระดับนานาชาติ เมื่อฝรั่งเศสและอังกฤษ สองชาติผู้ควบคุมบริษัทคลองสุเอซ รวมไปถึงอิสราเอล บุกโจมตีอียิปต์ในอีก 3 เดือนต่อมา
นอกจากนี้ คลองสุเอซยังเป็นสนามรบในสงครามอาหรับ-อิสราเอล ในปี 1967 และ 1973 ด้วย
ปัจจุบันเส้นทางเดินเรือที่สำคัญแห่งนี้บริหารจัดการโดย “สุเอซคาแนลออธอริตี้” หรือเอสซีเอ หน่วยงานรัฐวิสาหกิจของรัฐบาลอียิปต์ที่ตั้งขึ้นแทนที่ “บริษัทคลองสุเอซ” เดิม
หลังจากองค์การสหประชาชาติ เข้ามาแทรกแซงวิกฤตการณ์ดังกล่าว โดยอียิปต์ยินดีจ่ายเงินหลายล้านดอลลาร์ให้กับผู้ถือครองหุ้นบริษัทคลองสุเอซเพื่อยุติความขัดแย้ง
ปัจจุบันเอสซีเอขยายคลองให้ใหญ่ขึ้น ทันสมัยมากขึ้นเพื่อรองรับเรือขนาดใหญ่ กลายเป็นทรัพย์สินทางเศรษฐกิจที่สำคัญของอียิปต์ ให้บริการเส้นทางเดินเรือกับนานาชาติคิดเป็นสัดส่วน 10 เปอร์เซ็นต์ของเส้นทางการค้าทางเรือทั่วโลก
ปัจจุบันคลองสุเอซยังคงต้องได้รับการคุ้มกันจากทหารอียิปต์ในบางพื้นที่ ผลจากปัญหากลุ่มกบฏอิสลามหัวรุนแรง
เมื่อปี 2015 ประธานาธิบดีอับเดล ฟัตตาห์ อัล-ซิซี เปิดคลองคู่ขนานความยาว 72 กิโลเมตร หลังการขุดคลองเป็นเวลา 12 เดือน โดย “เลน” สำหรับเดินเรือใหม่นั้นส่งผลให้อียิปต์สามารถทำสถิติเป็นเส้นทางผ่านเรือสินค้า 81 ลำ ขนสินค้าน้ำหนักรวม 6.1 ล้านตันผ่านคลองสุเอซได้ในวันเดียว
รายได้ของเอสซีเอเมื่อปีงบประมาณ 2018-2019 พุ่งถึง 5,900 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สูงขึ้น 5.4 เปอร์เซ็นต์จากปีก่อนหน้า ผลจากการเติบโตของการค้าระหว่างยุโรปและเอเชีย รวมไปถึงยุโรปและอินเดีย
โดยอียิปต์ตั้งเป้าที่จะสร้างรายได้พุ่งไปถึง 13,200 ล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2023
งานเฉลิมฉลองเปิดคลองสุเอซในปี 1869 เป็นไปอย่างยิ่งใหญ่และหรูหรา พิสูจน์ได้จากการที่จักรพรรดินียูเจนี ชายาจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 แห่งฝรั่งเศสเข้าร่วมงานในครั้งนั้นด้วย”
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
ภาพเก่าเล่าตำนาน : เบื้องหลังขุดคลองสุเอซ ‘ฝรั่งเศส’ทำสยามอึดอัด : พลเอก นิพัทธ์ ทองเล็ก
ทีมผู้ขุด “คลองสุเอซ” จากฝรั่งเศส เกือบมาขุดคลองโครงการยักษ์ของไทยสมัยร.5
26 กรกฎาคม 1956: อียิปต์ยึด “คลองสุเอซ” คืนจาก “อังกฤษ-ฝรั่งเศส”
