‘ข้อเท้าแพลง’ อาการที่ไม่ควรประมาท!
ปวดบวมบริเวณตาตุ่ม มีรอยฟกช้ำ หรือเดินลงน้ำหนักไม่ได้ เป็นลักษณะเฉพาะของอาการ ‘ข้อเท้าแพลง’ ที่สามารถสังเกตได้ทางกายภาพหลังจากเกิดอุบัติเหตุ หรือการเล่นกีฬา ทว่าอาการเหล่านี้ยังสามารถบ่งบอกกลุ่มโรคบางอย่างได้ หากแต่ต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทางที่มีประสบการณ์
นพ.กวิน วงศ์ทองศรี แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยศาสตร์กระดูกและข้อ อนุสาขาศัลยศาสตร์เท้าและข้อเท้า ศูนย์กล้ามเนื้อ กระดูกและข้อ โรงพยาบาลนวเวช รวบรวมข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับอาการ ‘ข้อเท้าแพลง’ ที่เป็นประโยชน์สำหรับทุกท่านในการสังเกตความผิดปกติที่เกิดขึ้นตั้งแต่เบื้องต้น ทั้งนี้ เพื่อเป็นแนวทางในการเข้าสู่กระบวนการรักษาได้อย่างทันท่วงที
ข้อเท้าแพลง
คือการบาดเจ็บของเส้นเอ็นบริเวณตาตุ่มนอก พบได้บ่อยจากอุบัติเหตุ การเล่นกีฬา ซึ่งโดยทั่วไปแล้วประมาณ 80% สามารถหายได้เอง โดยไม่ต้องผ่าตัดหากได้รับการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสม
อาการ
– ปวด บวม บริเวณตาตุ่มนอก
– มีจุดเลือดออกใต้ผิวหน้า ฟกช้ำ จ้ำเลือด
– เดินลงน้ำหนักไม่ได้
ซึ่งอาการดังกล่าวอาจจะมีกลุ่มโรคที่มีอาการแสดงที่ใกล้เคียงกัน เช่น กระดูกข้อเท้าหัก กระดูกโคนนิ้วเท้าที่ 5 หัก เส้นเอ็นตาตุ่มนอกหลุด กระดูกส้นเท้าหัก เป็นต้น อย่างไรก็ตามควรวินิจฉัยแยกโรคโดยแพทย์เฉพาะทางเพื่อทำการรักษาต่อไป
การรักษา
– ควรพักการเดิน และการใช้งานเท้าข้างที่บาดเจ็บ
– ประคบเย็นบริเวณที่บาดเจ็บ
– ยกขาสูง เพื่อลดอาการบวมของเท้า
– แพทย์อาจจะพิจารณาการรักษาโดยวิธีการใส่เฝือก กรณีที่มีอาการบาดเจ็บรุนแรง ระยะเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์
– การให้รับประทานยาเพื่อลดการอักเสบของข้อเท้า
ควรนัดตรวจติดตามอาการหลังทำการรักษาประมาณ 1-2 สัปดาห์ ถ้าหากอาการบาดเจ็บยังไม่ดีขึ้น อาจจะพิจารณาการรักษาเพิ่มเติม โดยวิธีการทำกายภาพ และหากภายใน 6 สัปดาห์ อาการบาดเจ็บยังไม่ดีขึ้น แพทย์จะทำ MRI เพื่อวินิจฉัยภาวะโรคอื่นที่เกิดร่วมกัน เช่น กระดูกอ่อนผิวข้อบาดเจ็บ หรือ เส้นเอ็นเหนือข้อเท้าฉีกขาด ฯ
การป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ
– ภายหลังจากอาการบาดเจ็บดีขึ้นแล้ว ควรฝึกการบริหารข้อเท้า เพื่อทำให้เส้นเอ็นที่ได้รับบาดเจ็บบริเวณข้อเท้าเรียงตัวได้ดีขึ้น และป้องกันการเกิดข้อเท้าพลิกซ้ำได้ในอนาคต
– หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าส้นสูง
– ใส่อุปกรณ์พยุงข้อเท้า เพื่อป้องกันข้อเท้าพลิกซ้ำ
– งดเล่นกีฬาที่มีความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บซ้ำสูง
อย่างไรก็ตามประมาณ 20% ของคนไข้ข้อเท้าแพลง จะมีอาการข้อเท้าไม่มั่นคงหลงเหลืออยู่ ซึ่งจำเป็นต้องรักษาโดยวิธีการผ่าตัด ณ ปัจจุบันการผ่าตัดแบ่งออกเป็น 2 วิธี คือ
1. การผ่าตัดแบบเปิด คือ การผ่าตัดเปิดเพื่อซ่อมเส้นเอ็นที่บาดเจ็บ เป็นวิธีมาตรฐานในการรักษา
2. การผ่าตัดแบบส่องกล้อง เป็นทางเลือกในการรักษาในปัจจุบัน ช่วยลดขนาดแผลผ่าตัดได้ ซึ่งผู้ป่วยต้องปรึกษากับแพทย์ เพื่อร่วมกันตัดสินใจในการรักษาต่อไป
