เมื่อเวลา 10.00 น. วันที่ 30 ตุลาคม ศาลปกครองกลางนัดไต่สวน คดีหมายเลขดำที่ ส.26/2562 ในคดีที่นางสาวอัญชุลี ลักษณ์อำนวยพร ประธานเครือข่ายอาสาคนรักแม่กลอง พร้อมด้วยเครือข่ายผู้แทนเกษตรกร 6 จังหวัด รวม 1,091 คน ยื่นฟ้องคณะกรรมการวัตถุอันตราย คณะกรรมการขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชที่มีความเสี่ยงสูง และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรณีคณะกรรมการวัตถุอันตราย มีคำสั่งให้ยกเลิกการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช จำนวน 3 ชนิดได้แก่ พาราควอต ไกลโฟเสต และ คลอร์ไพรีฟอส
โดยในวันนี้นายอดิศักดิ์ ศรีสรรพกิจ อดีตอธิบดีกรมวิชาการเกษตร เดินทางมาเป็นพยาน ฝ่ายเกษตรกรผู้ร้อง กล่าวว่าในฐานะผู้เชี่ยวชาญด้านวิชาการการเกษตร เพราะกระบวนแบนสารเคมีเกษตร ไม่ชอบและไม่ครอบคลุมตามข้อกฎหมายที่ควร เนื่องจากหลายปีที่ผ่านมา กรมวิชาการการเกษตรยังไม่มีข้อสรุปชัดเจนเกี่ยวกับผลกระทบจากการใช้สารเคมี แต่คณะกรรมการวัตถุอันตรายกลับลงมติด้วยความลุกลี้ลุกลน ไม่ได้ดำเนินการอย่างรอบคอบไม่เป็นไปตามหลักธรรมภิบาล
นายอนันต์ ดาโลดม อดีตอธิบดีกรมวิชาการเกษตร ซึ่งมาเป็นพยานให้กับทางเครือข่าย ฯ กล่าวก่อนให้ข้อมูลกับศาลในช่วงบ่ายว่า หวังอำนาจศาลเป็นที่พึ่งสุดท้าย จะให้ความเป็นธรรม เพราะที่ผ่านมาไม่มีตัวแทนเกษตรกรแท้จริงเข้าไปร่วมพิจารณาทั้งในชั้นคณะกรรมการศึกษา คณะกรรมการวัตถุอันตรายก่อนที่จะมีคำสั่งแบน 3 สารดังกล่าว ข้อมูลที่คณะกรรมการวัตถุอันตรายพิจารณาเป็นข้อมูลเก่าทั้งสิ้น ไม่มีข้อมูลใหม่ และเห็นว่า การพิจารณามีการชี้นำของรัฐมนตรีในการลงมติ จึงเป็นมติที่ขาดความชอบธรรม และเสี่ยงต่อการถูกฟ้อง
“การประชุมใช้เวลาเพียง 2 ชั่วโมงก่อนยกเลิก 3 สาร ไม่มีการศึกษาอย่างรอบด้าน สมัยผมเป็นอธิบดีกรมวิชาการเกษตร จะแบนสารเคมี 4 ตัวต้องใช้เวลาถึง2 ปี เพราะต้องศึกษาผลกระทบ สารทดแทนให้ครบถ้วน การพิจารณาก็โปร่งใสทุกขั้นตอน แต่ครั้งนี้ กรรมการเหมือนถูกกดดันได้รับคำสั่ง ซึ่งเรื่องนี้เป็นการสู้กับกระบวนการที่ใหญ่มาก ภาคการเมืองเมื่อแบนแล้ว ไม่ได้สนใจผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับเกษตรกรว่าจะเป็นอย่างไร”นายอนันต์ กล่าว
นายอนันต์ ยังกล่าวว่าทางออกของเรื่องนี้ รัฐบาลควรมีการทบทวนแต่ก็ไม่รู้ว่าจะเกิดขึ้นได้หรือไม่ ก่อนหน้านี้นายกรัฐมนตรีก็ได้สั่งให้มีการดูแลให้รอบคอบ เพราะทราบว่ายังไม่มีสารทดแทน ที่บอกกันว่ามีสารชีวะพันธุ์ทดแทนจากผล การศึกษาที่ผ่านมาก็พบว่ามีส่วนผสม ของพาราควอต และ ไกลโฟเสต ทำให้ไม่ได้รับการขึ้นทะเบียน หรือที่ว่าจะใช้กลูโฟซิเนต ก็มีในประเทศไทยมานานแล้ว แต่เกษตรกรไม่ใช้เพราะราคาแพง และประสิทธิภาพการใช้ด้อยกว่า 3 สารเคมี และยังไม่แน่ว่าสารเคมีตกค้างอาจจะมากกว่าขณะที่หากจะให้ใช้เครื่องจักรกลการเกษตร กับพืชไร่บางชนิด เช่นอ้อย มันสำปะหลัง ข้าวโพดก็ไม่สามารถใช้ได้ และอาจก่อมลพิษด้านสิ่งแวดล้อมเพราะเครื่องจักรต้องใช้น้ำมันดีเซล รวมทั้งอย่าไปแนะนำให้เกษตรกรใช้วิธีถอนหญ้าในแปลงเกษตร ค่าแรงงานคนต่อไร่แพงกว่าและใช้เวลามากกว่า
นายอนันต์ ยังเชื่อว่าหลังจากนี้จะมีการลักลอบขาย 3 สารที่ถูกแบน และมีสารเคมีปลอมออกมาจำหน่าย พร้อมห่วงการนำเข้าสินค้าที่มีการใช้ 3 สาร จะเกิดผลกระทบจำนวนมาก การพิจารณาของรัฐมนตรีเอาแต่กระแสสังคม เอ็นจีโอ มากำหนดเป็นนโยบาย ปัญหานี้ยากต่อการแก้ไข รัฐบาลจะเอางบฯไหนมาชดเชยให้เกษตรกร
“เชื่อนายกฯ รับทราบผลที่ตามมาเป็นเรื่องใหญ่ ท่านเคยมีบัญชาจากปี 2561 และเมษายน 2562 ให้ศึกษา แต่พอมีรัฐบาลจากการเลือกตั้งแล้วเรื่องก็ไปอยู่ในมือของรัฐมนตรี สิ่งที่นายกฯ มีบัญชามา แต่รัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องกลับมติแบน” นานอนันต์ กล่าว
ด้านนายสุกรรณ สังขะวรรณ์ เลขาธิการสมาพันธ์เกษตรกรปลอดภัย กล่าวว่า ทางเครือข่ายนำพยานมาให้ศาลไต่สวนรวม10ปาก ช่วงเช้าศาลได้ให้น.ส.อัญชุลี ผู้ฟ้องชี้แจงประเด็นที่ฟ้อง และนายอดิศักดิ์ ศรีสรรพกิจ อดีตอธิบดีกรมวิชาการเกษตร ชี้แจงเพิ่ม บรรยายกาศการชี้แจงเป็นไปด้วยดี
เวลา 17.00 น. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ภายหลังจากที่ศาลปกครองใช้เวลาตลอดทั้งวันในการไต่สวนเพื่อพิจารณาว่าจะกำหนดมาตรการบรรเทาทุกข์ชั่วคราว โดยระงับคำสั่งยกเลิกการใช้ 3 สารเคมี คือ พาราควอต ไกลโฟเสต และ คลอร์ไพรีฟอส ที่คณะกรรมการวัตถุอันตรายมีมติให้ยกเลิกตั้งแต่ 1 ธันวาคมนี้ไว้ก่อน จนกว่าศาลจะมีคำพิพากษา ตามที่เครือข่ายอาสาคนรักแม่กลอง พร้อมด้วยเครือข่ายผู้แทนเกษตรกร 6 จังหวัด รวม 1,091 คน ยื่นฟ้องหรือไม่ น.ส.อัญชุลี ลักษณ์อำนวยพร ประธานเครือข่ายอาสารักแม่กลอง กล่าวภายหลังการไต่สวนว่า วันนี้เป็นกระบวนการไต่สวนข้อเท็จจริงซึ่งตนได้นำข้อเท็จจริงเสนอต่อศาลชี้แจงประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการที่คณะกรรมการวัตถุอันตรายแบน 3 สารเคมี โดยชี้แจงทั้งวาจาและเอกสาร ซึ่งศาลยังไม่ได้ระบุว่าจะมีคำสั่งเมื่อใด และไม่ได้มีการนัดหมายอะไรเพิ่มเติม โดยพยานฝ่ายเครือข่ายฯผู้ร้องที่เข้าให้ถ้อยคำในวันนี้มี 4 คน
ขณะที่ฝ่ายผู้ถูกร้องมีผู้แทนเลขาคณะกรรมการวัตถุอันตราย ,ผู้แทนคณะกรรมการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชที่มีความเสี่ยงสูง ,ผู้แทนกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ,ผู้แทนฝ่ายกฎหมายกรมวิชาการเกษตร ซึ่งพยายามยกผลการศึกษาและการเก็บข้อมูลของเครือข่ายเตือนภัยสารเคมี กำจัดศัตรูพืช ที่คณะกรรมการวัตถุอันตรายใช้เป็นข้อมูลในพิจารณาแบน 3 สารเคมี ซึ่งคณะกรรมการชุดดังกล่าวไม่มีตัวแทนเกษตรกรร่วมเป็นกรรมการพิจารณา
น.ส.อัญชุลี ยังเปิดเผยว่าได้นำข้อเท็จจริงจากการศึกษา ผลกระทบที่ใช้เวลา 2 ปี 6 เดือนในการศึกษาจากการเก็บตัวอย่างผัก และผลไม้ที่สวนในจังหวัดราชบุรี ซึ่งเป็นจังหวัดที่ถูกกล่าวหา และที่ตลาดศรีเมือง ตลาดค้าส่งผักและผลไม้ของจังหวัดราชบุรี ไปตรวจสอบไมบสารตกค้าง ในผลผลิตทางการเกษตรจากการใช้ สารพาราควอตและไกลโฟเสต ส่วนสารคลอร์ไพรีฟอส พบมีการตกค้างแต่ไม่เกินค่ามาตรฐาน จนเป็นอันตราย โดยหลังจากนี้ก็จะรอว่าศาลจะมีคำสั่งอย่างไร แต่เชื่อว่าหากมีการแบน 3 สารเคมีดังกล่าวจริงจะมีผลกระทบตามมาเป็นอาฟเตอร์ช็อก อย่างเช่นกรณีสหรัฐและประเทศที่เป็นคู่ค้ากับไทย
นายศรีสุวรรณ จรรยาในฐานที่ปรึกษากฎหมายของเครือข่ายฯ เปิดเผยว่า ในวันนี้ศาลก็ได้ไต่สวนพยานของ ฝ่ายเครือข่ายผู้ฟ้อง ที่มีอดีตอธิบดีกรมวิชาการเกษตร 2 คน , นายกสมาคมวิทยาการวัชพืชฯ และนักวิชาการกรมวิชาการการเกษตร กับนิติกรซึ่งเป็นผู้แทนฝ่ายผู้ถูกฟ้องทครบถ้วนเสร็จสิ้นแล้ว โดยในวันนี้ศาลยังไม่ได้กำหนดวันนัดฟังคำสั่งเกี่ยวกับคำขอมาตรการคุ้มครองชั่วคราวว่าจะเป็นเมื่อใด ทั้งนี้คาดว่าศาลอาจจะใช้เวลาอีก 1-2 วันน่าจะมีคำสั่งอย่างหนึ่งอย่างใดออกมา ซึ่งจะแจ้งให้คู่กรณีทั้งสองฝ่ายทราบต่อไป
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า การไต่สวนช่วงบ่ายศาลได้อนุญาตให้ทางเครือข่ายฯ นำพยานเข้าให้ข้อมูลเพิ่มอีกเพียง 2 ปาก จากที่เหลือจากช่วงเช้า 8 ปาก คือ นางจรรยา มณีโชติ นายกสมาคมวิทยาการวัชพืชแห่งประเทศไทยและเอเชียแปซิฟิก และนายวิชา ธิติประเสริฐ ผู้อำนวยการสำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร กรมวิชาการเกษตร ที่มาให้ข้อมูลในฐานผู้ทรงคุณวุฒิทั้งนี้หลังการไต่สวนศาลปกครองกลางจะต้องมีการนำข้อมูลไปพิจารณาก่อน จึงยังไม่ได้มีคำสั่งใดๆออกมา
