บทสนทนาสุดท้าย ‘สุจิตต์’ โทรคุย ‘นิธิ’ ย้อนเล่าบุกหาถึง มช. 40 ปีก่อน
นับเป็นความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ของสังคมไทย สำหรับการจากไปอย่างไม่มีวันกลับของ ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ ผู้ฝากผลงานอมตะ ไม่มีวันตาย ไว้มากมายในวงวิชาการ
แน่นอนว่าเล่มสำคัญที่ผู้คนจดจำ ได้แก่ ปากไก่และใบเรือ วัฒนธรรมกระฎุมพีกับวรรณกรรมต้นรัตนโกสินทร์ และการเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี
ทว่า ต้นฉบับชิ้นแรกที่เป็นจุดเริ่มต้นของการมาบรรจบกันระหว่าง วิชาการบนหิ้ง กับการเผยแพร่สู่สาธารณชนคนทั่วไป คือเรื่องราวเกี่ยวกับ ‘สุนทรภู่’
สุจิตต์ วงษ์เทศ ผู้ก่อตั้งนิตยสารศิลปวัฒนธรรม เล่าว่า ย้อนเวลากลับไปเมื่อกว่า 40 ปีก่อน อาจารย์นิธิ ในวัยราว 40 กะรัตกว่าๆ เคยมาบรรยายวิชาการที่ ม.ธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ ในประเด็น ‘โลกของนางนพมาศ’ มีข่าวลงหนังสือพิมพ์ จึงให้คนไปขอต้นฉบับมาลงในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม
ต่อมา สุจิตต์ ตัดสินใจเดินทางไปขอพบที่มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดยไปถึงบ้านพักอาจารย์ เพื่อขอต้นฉบับเรื่อง ‘สุนทรภู่’ โดยบอกอย่างตรงไปตรงมาว่า ‘เครียดไป’ คนจะอ่านไม่รู้เรื่อง ขอปรับย่อหน้าให้ใหม่ และใส่ซับเฮด
“พอทำย่อหน้าใหม่ นิตยสารออกมา เท่านั้นแหละ แกโทรมาบอกว่า เฮ้ย! เขียนงานวิชาการมาตั้งเป็นสิบปี ไม่มีใครเคยทัก พอสุนทรภู่ออก มีคนโทรหาหลายคนบอกว่า อ่านแล้ว ชอบมาก ที่ผ่านมาไม่เคยมี นี่เป็นจุดเริ่มต้นศักราชใหม่ แกรู้แล้วว่าจะปรับวิธีการเขียนของตัวเองอย่างไร”
สุจิตต์เล่าต่อไปว่า ต่อมา ขรรค์ชัย บุนปาน ประธานกรรมการบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) เชิญให้เขียนใน นสพ.มติชนรายวัน
“ทีนี้ระเบิดเถิดเทิง จากนั้น ก็มาเขียนในสุดสัปดาห์”
นาทีที่รู้ข่าวการเสียชีวิต สุจิตต์ อยู่ระหว่างเดินทางไปยังทุ่งกุลาร้องไห้ ร้อยเอ็ด เพื่อเตรียมการถ่ายทำรายการ ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว’ ซึ่ง ศาสตราจารย์ ดร.นิธิเคยเดินทางมาจากเชียงใหม่ เพื่อเป็นแขกรับเชิญในตอน ‘คนไทยมาจาก ชาวเขา ที่โน่น ที่นั่น ที่นี่’ เมื่อเดือนกรกฎาคม 2563
ถามว่า ได้พูดคุยกันครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่ สุจิตต์ตอบว่า เป็นฝ่ายโทรหา เมื่อทราบข่าวอาการป่วยก่อนเข้ารับเคมีบำบัดครั้งสุดท้าย
“คุยไม่นาน เพราะรู้ว่าเหนื่อย ก็ถามว่า (มะเร็ง) ไปถึงไหนแล้ว อาจารย์นิธิหัวเราะ แต่เสียงอ่อนแรง ไม่ได้พูดให้กำลังใจอะไรกัน รู้ทางกัน มีแต่ด่ารัฐบาล เรื่องคุณูปการ ไม่ต้องพูด คนรู้ สังคมรู้ เขาคือนักปราชญ์” สุจิตต์ทิ้งท้าย
คลิกย้อนอ่าน ‘นิธิ’ ร่วมวง ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์’ กางแผนที่เช็คอิน ‘โซเมีย’ ชี้ คนไทยมาจาก ‘ชาวเขา’
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
- แวดวงวิชาการ ร่วมอาลัย ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ ตำนานนักประวัติศาสตร์ ปัญญาชนของคนจน
- 83 ปี ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ นักคิดผู้ทรงอิทธิพล ปัญญาชนแห่งยุคสมัย
- สิ้น ‘นิธิ เอียวศรีวงศ์’ วงวิชาการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่
