ของดีมีอยู่ | ปราปต์ บุนปาน
หากพิจารณาสถานการณ์การเมืองไทย ณ ปัจจุบัน
นายกรัฐมนตรี “แพทองธาร ชินวัตร” ซึ่งต้องหยุดปฏิบัติหน้าที่ผู้นำประเทศตามคำสั่งของศาลรัฐธรรมนูญ และอาจรวมถึง “รัฐบาลเพื่อไทย” ทั้งองคาพยพ น่าจะ “ไปต่อ” ได้ยากแล้ว
คำถามสำคัญกว่า ก็คือ นับจากนี้ ประเทศไทย สังคมการเมืองไทย จะไปอย่างไรกันต่อ? ซึ่งพ่วงด้วยคำถามย่อยสามข้อ
ประการแรกสุด อาจต้องเริ่มต้นด้วยการตั้งคำถามว่า การแก้ไข “ปัญหาการเมือง” โดย “ศาลรัฐธรรมนูญ” ที่ไม่ได้มีความยึดโยงหรือได้รับอาณัติมาจากประชาชนโดยตรง ซึ่งขยายขอบเขตอำนาจของตนเองออกไปเรื่อยๆ จนสามารถให้โทษ “อำนาจบริหาร” และ “อำนาจนิติบัญญัติ” ได้ตลอดเวลานั้น คือหนทางที่ “เป็นคุณ” ต่อประชาธิปไตยไทยจริงหรือไม่?
หรือจริงๆ เราควรยืนกรานที่จะมุ่งมั่นแก้ไข “ปัญหาการเมือง” ด้วยกลไก-วิธีการปกติสามัญตามวิถีทางประชาธิปไตยทั่วไป ซึ่งยังมีตัวเลือกให้เลือกใช้อีกหลายทาง
ไม่ว่าจะเป็นการยุบสภา การลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เพื่อเปิดทางให้เลือกนายกฯ คนใหม่ในสภา หรือการอภิปรายไม่ไว้วางใจ ที่ล้วนแล้วแต่เคยเป็น “วัฒนธรรมการเมืองปกติธรรมดา” ของประเทศไทย จากยุคหลังพฤษภาคม 2535 จนถึงช่วงเวลาแห่งชัยชนะของพรรคไทยรักไทย
ผลลัพธ์ของทางเลือกทางการเมืองเหล่านี้อาจเป็น “บวก” หรือ “ลบ” ก็ได้ โดยนักการเมืองที่มีส่วนผลักดัน-ตัดสินใจ จะต้องเป็นฝ่ายรับผิดชอบต่อประชาชน ผ่านการเลือกตั้งครั้งถัดไป
ตรงกันข้ามกับการแก้ปัญหาด้วยการใช้ “อำนาจล้นพ้นมหาศาล” ของ “ศาลรัฐธรรมนูญ” ซึ่งไม่แน่ชัดว่าตุลาการทุกท่านต้องรับผิดชอบกับใคร?
ประการถัดมา คงต้องตั้งคำถามว่า “วิกฤตการเมือง” รอบนี้เกิดขึ้นจากอะไร?
บางท่านอาจมองเห็นจุดเริ่มต้นเป็นความขัดแย้งระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลกัมพูชา ที่ถูกกระตุ้นเร้าด้วยอารมณ์ความรู้สึก “ชาตินิยมเข้มข้น” ของมวลชน และแตกหักด้วยคลิปสนทนาระหว่าง “แพทองธาร” กับ “ฮุน เซน”
บางท่านอาจประเมินว่าจุดแตกหักนั้นเกิดจากความขัดแย้งระหว่างพรรคเพื่อไทยกับพรรคภูมิใจไทย ในกรณีการยื้อแย่งกระทรวงมหาดไทย
อย่างไรก็ตาม ส่วนตัวมองว่าวิกฤตการเมืองไทยระลอกล่าสุดเกิดขึ้นตั้งแต่หลังการเลือกตั้งปี 2566
ผลการเลือกตั้งคราวนั้นบ่งบอกชัดเจนว่า ประชาชนมีเจตจำนงทางการเมืองอย่างไร และการปฏิบัติตามเจตจำนงดังกล่าว คือหนทางเดียวที่จะพาประเทศชาติหลุดพ้นจาก “วิถีอปกติ” ซึ่งครอบงำสังคมการเมืองมายาวนานเกือบสองทศวรรษ
หรืออย่างน้อยก็เป็นการเปิดทางให้พรรคการเมืองที่ชนะเลือกตั้งบนกระแสสูงของความต้องการ “ความเปลี่ยนแปลง” สามารถเด็ดทำลาย “ผลไม้พิษ” จากรัฐธรรมนูญ 2560 ออกไปได้บ้าง
แต่สุดท้าย คนมีอำนาจหลายกลุ่มกลับรวมตัวกันเพื่อ “ขัดฝืน-บิดเบือน” ความปรารถนาของประชาชน กระทั่งพรรคการเมืองใหญ่ที่ควรเป็น “หนึ่งในผู้นำฝ่ายประชาธิปไตย” และควรค้ำยันเจตจำนงของมหาชนที่แสดงออกผ่านคูหาเลือกตั้งให้ถึงที่สุด ก็ไปสมยอมกับกระบวนการ “บิดเบือนเสียงข้างมาก”
ตลอดสองปีที่ผ่านมา พรรคการเมืองที่หันเหตัวเองไปเข้าร่วมกับขบวนการ “ขัดฝืนเจตจำนงประชาชน” ได้ถูกบดขยี้ทำลายล้างครั้งแล้วครั้งเล่าโดย “กลไกรัฐพันลึก” ที่พวกเขาสยบยอม
เท่ากับว่า แม้จะยอมศิโรราบ แต่ก็ไร้ทางไปต่ออยู่ดี
ประการท้ายสุด “พวกเรา” ควรเดินหน้าต่อไปอย่างไร?
“พวกเรา” ต้องเดินหน้าโดยตระหนักอยู่เสมอว่า ไม่ควรไป “ทำสัญญาปีศาจ” หรือ “ดีล” อะไรกับ “พวกเขา” ที่มีความคิด ทัศนคติ การดำเนินชีวิต ผลประโยชน์ และเงื่อนไขเดิมพันความอยู่รอดทางการเมือง แตกต่างจากเรา อยู่คนละโลก คนละจักรวาลกับเรา
แต่ “พวกเรา” ต้องพยายามหาทางสู้ในเกมหรือสนาม ที่ยังเปิดโอกาสให้เราสามารถต่อสู้ได้ รูปธรรมชัดเจนก็คือการต่อสู้ผ่านการเลือกตั้ง การต่อสู้ในระบบรัฐสภา การต่อสู้โดยมีประชาชนเป็น “ผนังทองแดงกำแพงเหล็ก”
นอกจากนั้น “พวกเรา” ยังต้องตระหนักว่า สังคมการเมืองจะเคลื่อนไปข้างหน้าได้ ก็ด้วยการจินตนาการถึงอนาคตที่ดีกว่าปัจจุบัน หรือการมีความใฝ่ฝันที่จะลงมือสร้างสรรค์สิ่งดีงามบางอย่าง เพื่อชะล้างความวิปริตเลวทรามแต่ก่อนเก่า
การมีฝันใหญ่ๆ มีโครงการทางการเมืองใหญ่ๆ เช่น การร่างรัฐธรรมนูญใหม่ การปฏิรูปการเมือง หรือการปฏิรูปกองทัพ ล้วนวางพื้นฐานอยู่บนจินตนาการ-ความใฝ่ฝันเช่นนี้
แต่ “พวกเรา” ไม่สามารถขับเคลื่อนการเมืองผ่าน “พลังงานด้านลบ” ที่ถูกหล่อเลี้ยงด้วยความรู้สึกน้อยเนื้อต่ำใจ การหลงละเมอเพ้อพกว่าตนเองตกเป็น “เหยื่อ” อยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน ความเจ้าคิดเจ้าแค้น ตลอดจนความอิจฉาริษยา
