| การศึกษา
กลายเป็นเรื่องฮือฮาหลัง นายเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2554 ไปประกาศบนเวทีกิจกรรมสร้างการรับรู้ และการขับเคลื่อนการจัดมหกรรมศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ Thailand Biennale Phuket 2025 จัดโดยกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ที่ จ.ภูเก็ต ระหว่างการบรรยาย และถ่ายทอดองค์ความรู้การจัดมหกรรมศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ ว่าได้ “ลาออกจากศิลปินแห่งชาติตั้งแต่เดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา เพราะปากไม่ดี กลัวสถาบันเสียหาย”
โดยนายเฉลิมชัยได้อธิบายเพิ่มเติมว่า “ที่บอกว่าลาออกจากการเป็นศิลปินแห่งชาติ เพราะด่า วธ.ไม่ได้ ไม่อยากให้กระทรวงมีบาดแผล ขอชี้แจงว่าไม่ใช่ ผมได้ลาออกจากศิลปินแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 30 พฤษภาคม โดยมีจดหมายถึง วธ.ระบุว่า เพราะว่าแก่แล้ว และก็ตั้งใจว่าอายุ 70 ปี จะลาออกจากทุกตำแหน่ง อยากจะขี่มอเตอร์ไซค์ท่องเที่ยว แล้วก็ยินดีที่จะช่วยเหลือ วธ.”
“ทาง วธ.ก็ห้าม รัฐมนตรีก็ห้าม แต่ผมบอกว่าไม่เกี่ยวกัน ไม่ได้โกรธอะไร ตั้งใจช่วย วธ.อยู่ ช่วยงานศิลปะอยู่ แต่ปากผมมันไม่ค่อยดี เวลาไปพูดกระทบถึงใครก็ตาม เขาชอบว่ามันเป็นศิลปินแห่งชาติได้ไง ปากอย่างนี้ นิสัยอย่างนี้ มารยาทอย่างนี้ ไม่น่าจะเป็นศิลปินแห่งชาติ ก็เลยคิดว่า ให้ผมด่าสบายใจดีกว่า โดยไม่ต้องมีคำว่าศิลปินแห่งชาติเท่านั้นเอง”
ซึ่งนายเฉลิมชัยย้ำว่า “จริงๆ แล้วเป็นความสุขผม ผมอยากท่องเที่ยว ไม่อยากมีตำแหน่ง อย่าเรียกผมเป็นศิลปินแห่งชาติอีก อย่าเรียกผมเป็นด๊อกเตอร์อีก ไม่เอา ผมต้องการเป็นนายเฉลิมชัยเฉยๆ หรืออาจารย์เฉลิมชัยก็พอ”
ทั้งนี้ ในหนังสือลาออกที่นายเฉลิมชัยยื่นถึงกรมส่งเสริมวัฒนธรรม (สวธ.) วธ.ระบุว่า ข้าพเจ้า นายเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ (อาชีพศิลปินอิสระ) ได้รับเกียรติยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2554 ตลอดระยะเวลา 14 ปีในตำแหน่ง ข้าพเจ้าได้แจ้งความประสงค์ไม่ขอรับเงินเดือน และได้มอบคืนให้กับ สวธ.เพื่อนำไปช่วยเหลือศิลปินแห่งชาติที่ที่ยากจน
เหตุผลของการลาออก เนื่องด้วยข้าพเจ้ามีอายุมากแล้ว จึงได้ประกาศหยุดสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ เพราะปรารถนาที่จะพักผ่อน ท่องเที่ยวหาความสุขในบั้นปลายของชีวิต ดังนั้น ข้าพเจ้ารู้สึกส่วนตัวว่า เมื่อศิลปินแห่งชาติได้หยุดสร้างสรรค์ผลงานแล้ว ก็ไม่ควรที่จะมีตำแหน่งอันทรงเกียรตินี้อีกต่อไป
ข้าพเจ้าจึงขอให้ สวธ.โปรดพิจารณาตัดชื่อข้าพเจ้าออกจากทำเนียบศิลปินแห่งชาติด้วย
เรื่องนี้ นายประสพ เรียงเงิน ปลัด วธ.ระบุว่า การลาออกจากศิลปินแห่งชาติ เป็นเจตนาของนายเฉลิมชัย ซึ่งตั้งใจไว้แล้วว่าจะลาออกตอนอายุ 70 ปี โดยนายเฉลิมชัยได้ส่งหนังสือลาออกให้ วธ.จริง ซึ่งตน และ น.ส.สุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการ วธ.ได้ทัดทาน และบอกนายเฉลิมชัยว่ายังไม่อยากให้ลาออก เพราะยังมีศักยภาพในการทำงาน แต่นายเฉลิมชัยยืนยันเจตนาเดิม เพราะต้องการอิสระในการทำงาน เพื่อความสบายใจ และการที่ลาออกก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ได้ช่วยงาน วธ.
ทั้งนี้ ปลัด วธ.มองว่าเจตนาในการลาออกของนายเฉลิมชัยในครั้งนี้ เป็นเจตนาดี เพราะไม่อยากให้กระทบกับหน่วยงานที่ยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ ไม่ได้เกิดจากความน้อยใจ ซึ่งหากอ่านข้อความในหนังสือลาออก จะเข้าใจชัดเจน แม้ตน และรัฐมนตรีว่าการ วธ.พยายามพูดคุย แต่นายเฉลิมชัยยืนยันความประสงค์เดิม เพราะเป็นความตั้งใจส่วนตัว
สำหรับขั้นตอนภายหลังการลาออกจากศิลปินแห่งชาติ ซึ่งถือเป็นสิทธิของศิลปินนั้น สวธ.ในฐานะฝ่ายเลขานุการการประกาศยกย่องศิลปินแห่งชาติ และสำนักงาน วธ.ในฐานะฝ่ายเลขานุการ คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ (กวช.) ที่มีอำนาจในการประกาศยกย่องศิลปินแห่งชาติ จะรายงานเรื่องนี้ต่อที่ประชุม กวช.ให้รับทราบการลาออกของนายเฉลิมชัย จะส่งผลให้ต้องยุติการจัดสวัสดิการ และประโยชน์ตอบแทนในฐานะศิลปินแห่งชาติ ตามกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง
อย่างไรก็ตาม นายประสพชี้แจงกรณีที่ สวธ.และ วธ.ไม่ได้แจ้งข่าวการลาออกของนายเฉลิมชัยต่อสาธารณะ เพราะเป็นเรื่องส่วนตัว และเป็นความสมัครใจของนายเฉลิมชัยเอง ต้องให้เกียรติ โดยให้นายเฉลิมชัยเป็นผู้ประกาศต่อสาธารณะเอง
“กระทรวงวัฒนธรรมรู้สึกเสียดายที่อาจารย์ตัดสินใจลาออกจากความเป็นศิลปินแห่งชาติ เพราะได้สร้างคุณูปการต่อวงการศิลปะของไทย และเป็นแบบอย่างที่ดีของการเป็นศิลปินแห่งชาติ เป็นคนที่ทุ่มเทกับการทำงาน มีผลงานเป็นที่ยอมรับ ทั้งใน และต่างประเทศ เป็นตัวอย่างที่ดีให้กับศิลปิน รวมทั้งอาจารย์ยังเป็นแรงบันดาลใจของเด็ก เยาวชน และศิลปินรุ่นหลังได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม เมื่อเป็นความสมัครใจ และความตั้งใจของอาจารย์ วธ.คงต้องเคารพในความตั้งใจ และการตัดสินใจของอาจารย์ และเชื่อมั่นว่าอาจารย์จะยังคงทำประโยชน์ต่อวงการศิลปะ และประเทศไทยต่อไป รวมถึงขอความกรุณาจารย์เป็นที่ปรึกษา และช่วยงานต่างๆ ตามความเหมาะสมในโอกาสต่อไป” ปลัด วธ.กล่าว
แม้ วธ.จะไม่สามารถทัดทานความตั้งใจของนายเฉลิมชัยได้ แต่นายเฉลิมชัยย้ำว่า พร้อมช่วยเหลืองาน วธ.เช่นเดิม เพียงแต่ไม่อยากมีตำแหน่ง และอยากมีอิสระในการทำงาน
ขณะที่ น.ส.สุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รัฐมนตรีว่าการ วธ.กล่าวเพียงสั้นๆ ว่า ได้พูดคุยทางโทรศัพท์กับนายเฉลิมชัยแล้ว นายเฉลิมชัยแจ้งว่ามีเหตุผลส่วนตัว อายุเยอะ อยากไปทำอะไร หรือใช้ชีวิตในแนวของท่าน ไม่ได้มีอะไร
ยืนยันว่านายเฉลิมชัยไม่ได้พูดว่าลาออกเพราะไม่สามารถวิจารณ์ วธ.ได้
สําหรับนายเฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2554 ชอบการวาดรูปตั้งแต่เด็ก เข้าเรียนที่วิทยาลัยเพาะช่าง และมหาวิทยาลัยศิลปากร ภาควิชาศิลปไทยรุ่นแรก 2521 เคยได้รับเหรียญทองจากการประกวดผลงานระดับชาติ ช่วงที่เรียนอยู่ปี 4 มีผลงานรูปวาดตามผนังวัดไทยจำนวนมาก
นายเฉลิมชัยมีผลงานจิตรกรรมไทยหลายผลงาน อาทิ ภาพจิตรกรรมไทยในอุโบสถวัดพุทธประทีป กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ เขียนภาพประกอบบทพระราชนิพนธ์ พระมหาชนก และผลงานศิลปะที่ วัดร่องขุ่น ที่ จ.เชียงราย ซึ่งมีทั้งงานสถาปัตยกรรม ประติมากรรมปูนปั้น และงานจิตรกรรมไทย เป็นศิลปะไทยประยุกต์ หรือศิลปะสมัยใหม่ สร้างชื่อเสียงให้กับจังหวัดด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
นอกจากนี้ นายเฉลิมชัยยังได้จัดตั้งกลุ่ม ศิลปไทย 23 เพื่อต่อต้านกระแสวัฒนธรรมต่างชาติ เป็นต้นแบบพัฒนางานศิลปะไทยที่ขาดลมหายใจให้ฟื้นมามีชีวิตที่เข้ากันได้กับผู้คนร่วมสมัย จากการเป็นผู้สร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมไทย จนได้รับรางวัลที่ 1 จากการประกวดงานจิตรกรรมบัวหลวงครั้งที่ 3 เมื่อปี 2520 รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 3 จากการประกวดศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 25 เมื่อปี 2521 รางวัลเพชรสยาม จากสถาบันราชภัฏจันทรเกษม รางวัลศิลปาธร จากสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
และยังทำหน้าที่วิทยากรบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับวิธีการทางด้านศิลปะ-ธรรมะ ตามสถาบันการศึกษา หรือหน่วยงานของรัฐ และเอกชน
นับเป็นศิลปินเบอร์ต้นๆ ที่มีความรู้ และมีความเชี่ยวชาญด้านศิลปะไทย อย่างหาตัวจับได้ยากเลยทีเดียว!!
