สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) ได้เป็นส่วนหนึ่งที่ร่วมคิดร่วมทำเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ และคุณภาพชีวิตของผู้คนด้วยเทคโนโลยีแสงซินโครตรอนตลอด 10 ปีที่ผ่านมา เพื่อการเฉลิมฉลองหนึ่งทศวรรษ ทางสถาบันจึงกำหนดจัดนิทรรศการหนึ่งทศวรรษสถาบันวิจัยซินโครตรอนขึ้นภายใต้ปณิธาน “พัฒนาธุรกิจด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแสงซินโครตรอน (Make Tomorrow Better)” ขึ้นในวันที่ 1 มิถุนายน 2561 ณ โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลพลาซาลาดพร้าว โดยได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดงาน
ดร.สุวิทย์ เมษินทรีย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กล่าวว่า สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนเป็นสถาบันที่ดำเนินงานด้านการให้บริการแสงซินโครตรอนและเทคโนโลยีด้านแสงซินโครตรอน อีกทั้งส่งเสริมการถ่ายทอดและการเรียนรู้เทคโนโลยีด้านนี้และยังมีพันธกิจเพื่อการวิจัยเพื่อเพิ่มมูลค่าเศรษฐกิจ พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และมีเป้าหมายสอดคล้องกับนโยบายการพัฒนาประเทศของรัฐบาล
โดยตั้งแต่ปี 2556-2560 สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนได้มีอัตราการเติบโตของการให้บริการแก่ภาคอุตสาหกรรมกว่า 54% สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจให้แก่ภาคอุตสาหกรรมไทยกว่า 7,800 ล้านบาท อีกทั้งยังอยู่เบื้องหลังการเติบโตและเพิ่มมูลค่าให้แก่ธุรกิจ SME มากกว่า 50 แห่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในธุรกิจประเภทโลหะ เซรามิกและวัสดุก่อสร้าง พอลิเมอร์ รวมถึงอาหารและยา
ทั้งนี้ สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) ถูกจัดตั้งขึ้นตามพระราชกฤษฎีกาจัดตั้งองค์การมหาชน เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2551 สืบต่อจาก “ศูนย์ปฏิบัติการวิจัยเครื่องกำเนิดแสงซินโครตรอนแห่งชาติ” ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อเดือนมีนาคม 2539 มีสำนักงานตั้งอยู่ภายในบริเวณมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี จ.นครราชสีมา
กว่า 10 ปีของการเปิดให้บริการ สถาบันได้สร้างผลงานสำคัญๆ ต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจของประเทศมากมาย อาทิ การสร้างความร่วมมือกับภาคอุตสาหกรรมด้านอาหารและการเกษตร โดยกำหนดยุทธศาสตร์ด้านความเข้มแข็งภาคเกษตรกรรมและความมั่นคงด้านอาหารและพลังงาน ความร่วมมือดังกล่าว สามารถเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจให้แก่ประเทศได้กว่า 3,000 ล้านบาท ตัวอย่างเช่น การพัฒนาและปรับปรุงคุณภาพกาแฟสดพร้อมดื่ม โดยบริษัท เซาน์เทิร์นคอฟฟี่ โดยใช้เทคนิคการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เน้นนวัตกรรมการด้านการแปรรูป จนได้กาแฟสดพร้อมดื่มในบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิท แต่ยังมีคุณภาพใกล้เคียงกาแฟที่เตรียมสดมากที่สุด หรือการร่วมมือกับบริษัท เนเชอรัล เบฟ จำกัด ในการค้นคว้าหากรรมวิธีการสกัดสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากวัตถุดิบที่เหลือจากกระบวนการผลิตน้ำลำไยสกัดเข้มข้น เพื่อให้ได้สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพสูง ดีต่อสุขภาพมากกว่าเดิม
ในภาคอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง ได้มีการพัฒนานวัตกรรมครีมกันแดดนาโน ร่วมกับบริษัท แพนราชเทวี กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) และในภาควัสดุศาสตร์ ได้ร่วมมือกับบริษัท เอสซีจี เคมิคอลส์ จำกัด ได้มีการพัฒนาการผลิตผลิตภัณฑ์เม็ดพลาสติกชนิดใหม่ คงทนต่อสภาวะการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ได้ดีเยี่ยม เพิ่มยอดขายได้กว่า 60 ล้านบาทต่อปี
สถาบันยังได้ดำเนินงานสนองโครงการพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มาโดยตลอด ไม่ว่าจะเป็นการฟื้นฟูภูมิปัญญาการทำ “กระจกเกรียบโบราณ” อายุร่วม 200 ปีที่เกือบจะสูญหายไปตามกาลเวลา โดยทีมวิจัยประสบความสำเร็จในการผลิตกระจกเกรียบได้ครบทุกสีและสามารถทำแผ่นกระจกได้บางถึง 0.3 มิลลิเมตร ซึ่งขณะนี้อยู่ในขั้นตอนทดสอบการใช้งานในสภาวะแวดล้อมจริง ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และการสร้างความร่วมมือกับองค์กรด้านเครื่องเร่งอนุภาคระดับโลกอย่างเซิร์น ในการร่วมติดตั้งระบบทดสอบเซ็นเซอร์ ให้กับเซิร์น ด้วยฝีมือของนักฟิสิกส์ของไทย
ในส่วนงานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้คน โดยฉพาะคนตาบอดผ่านการพัฒนาชุดแสดงอักษรเบรลในราคาที่เข้าถึงได้ ต่อมาในปี 2560 ได้ต่อยอดงานวิจัยโดยการพัฒนาชุดแสดงผลอักษรเบรลเป็น 20 เซลล์ ลดการนำเข้าจากต่างประเทศได้กว่า 85,000 บาทต่อเครื่อง และเนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุ 5 รอบ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทางสถาบันได้นำชุดแสดงอักษรเบรลทูลเกล้าฯ ถวายจำนวน 200 เครื่อง เพื่อเป็นของขวัญพระราชทานให้โรงเรียนสอนคนตาบอดทั่วประเทศ
ศาสตราจารย์ นาวาอากาศโท ดร.สราวุฒิ สุจิตจร ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน เปิดเผยด้วยว่า ขณะนี้รัฐบาลได้มีการอนุมัติเครื่องกำเนิดแสงซินโครตรอนรุ่นใหม่ซึ่งให้พลังงานแสงสูงขึ้นกว่าเดิม 2.5 เท่า และความเข้มแสงสูงขึ้นกว่าเดิมมากกว่า 1,000,000 เท่า สามารถรองรับงานวิจัยพัฒนาด้านอุตสาหกรรมและวิทยาศาสตร์ขั้นสูงได้ ไม่วาจะเป็นด้านการแพทย์และเภสัชกรรม ด้านอาหารและการเกษตร ด้านอุตสาหกรรมวัสดุก่อสร้าง อุตสาหกรรมพลังงาน ด้านโบราณคดี รวมถึงด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งสถาบันยังคงตั้งมั่นที่จะพัฒนานวัตกรรมเพื่อตอบโจทย์ความต้องการด้านการพัฒนาขององค์กรทั้งภาครัฐและภาคเอกชนในทุกกลุ่มธุรกิจ และมุ่งมั่นในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยด้วยนวัตกรรมเพื่อการวิจัยพัฒนาอุตสาหกรรมให้ทัดเทียมและเป็นผู้นำในภูมิภาคเอเชียและระดับโลกต่อไป
สำหรับงาน “หนึ่งทศวรรษสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน” นั้นจะมีขึ้นในวันศุกร์ที่ 1 มิถุนายน 2561 ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซ็นทรัลพลาซาลาดพร้าว โดยภายในงานจะมีกิจกรรมมากมาย อาทิ การจัดแสดงนิทรรศการผลงานของสถาบัน การบรรยายพิเศษจากวิทยากรผู้มีชื่อเสียง อาทิ รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์, เฌอปราง อารีย์กุล หรือเฌอปราง BNK48, อุ๊-หฤทัย ม่วงบุญศรี, รศ.ดร.วีระพงษ์ แพสุวรรณ, ผศ.ดร.อัครวิทย์ กาญจนโอภาษ เป็นต้น
รวมทั้งการแสดงมินิคอนเสิร์ตจากศิลปินอีกมากมาย
